Güneydoğu Asya ve Ortadoğu gibi bazı istisnaî bölgeler olmakla birlikte, sektördeki havayolu şirketlerinin bir çoğu 2011 yılında ya zarar ediyor ya da kâr miktarı geçen yıla nispeten bir hayli düşmüş durumda.
Sene başından itibaren Arap ülkelerini etkisi altına alan huzursuzluklar, Japonya’da meydana gelen deprem ve tsunami felaketi, Avrupa Birliği’ni derinden etkileyen borç krizi gibi bir çok unsur, havayolu şirketlerinin 2011 yılını mâlî açıdan zayıf bir performansla geçirmelerine sebep oluyor.
Aslında taşınan yolcu sayısına bakıldığında, talep miktarında pek de negatif bir görünüm olmadığı rahatlıkla söylenebilir.
Pek iyi, hal böyleyken, şirketleri zarara sürükleyen sebep ne?
Bilindiği üzere bir havayolu şirketinin başta gelen iki büyük maliyet kalemi bulunuyor.
Şirketlerin takip ettikleri iş modeli ve faaliyet gösterdikleri bölgelere göre değişmekle birlikte, toplam giderler içerisinde, personel giderleri %25-35 ve akaryakıt giderleri %30-50 arasında yer tutuyor.
Dünya genelinde ekonomik sıkıntıların devam ettiği bir ortamda personel maaşlarında dramatik artışlar yaşanmadığı bir gerçek.
Bu durumda, akaryakıt fiyatlarının etkisini mercek altına almamız gerekiyor.
İşte sektör genelindeki ortalama bilet fiyatlarıyla, akaryakıt fiyatları arasındaki ilişkiyi net bir biçimde gözler önüne seren bir grafik.
Grafikte, son beş sene içerisindeki uluslararası ortalama gidiş – dönüş bilet fiyatıyla jet yakıtının varil fiyatının seyri bulunuyor.
Küresel mâlî ekonomik krizin patladığı 2008 – 2009 dönemindeki ayrışmanın ardından bir birine paralel hareket eden bilet fiyatı & jet yakıtı fiyatı ikilisi, bu yılın başından itibaren yeniden farklı yönlerde hareket etmeye başlamış.
Bilet fiyatları nispeten sabit seyrederken, akaryakıt fiyatları son üç yılın en yüksek seviyelerine tırmanmış.
Ve bu durum, kullanacağı akaryakıtı makul fiyatlardan hedge etmemiş şirketler için büyük bir darbe haline gelmiş.
2012 yılında yüksek akaryakıt fiyatı & arz fazlası ikilisinin sektöre hakim olmaya devam edeceği varsayılırsa, IATA’nın tahminlerinin bu kez doğru çıkma ihtimali bulunduğu düşünülebilir.