Covid-19 krizinin sivil havacılık sektöründe çok ağır geçmesinin temelinde, devletlerin yürürlüğe koyduğu ve sürekli güncellenen farklı kural ve uygulamalar yatıyor.
Ülkeler arasında seyahat etmek adeta bir bulmaca çözmek gibi oldu.
İşte bu yüzden, son derece elzem bir işi olanlar dışında kimse dış hat uçuşu yapmak istemiyor.
Turistik geziler neredeyse sıfırlanmış durumda.
Hâl böyle olunca, iç hat seferleri, sivil havacılık sektörünü ayakta tutan unsur niteliğini kazanıyor.
Dünya genelinde iç hat uçuş sayısı, kriz öncesinin %40 kadar altında seyrediyor.
Dış hatlarda ise bu oran neredeyse %90’a ulaşıyor.
DHMİ verilerine göre 2020’de Türkiye’de bu oranlar sırasıyla %42 ve %62 oranında gerçekleşti.
Dünyanın En Büyük İç Hat Pazarları
Bu noktada, dünyanın en büyük havayolu iç hat pazarlarına bir bakalım.
2018 yılı verilerine göre Amerika Birleşik Devletleri (ABD) iç hat pazarı, açık ara farkla ilk sırada bulunuyordu.
İkinci sırada Çin, üçüncü sırada ise Hindistan vardı.
Türkiye, Kanada’nın hemen arkasından onuncu sırada yer alıyordu.
İç Hat Pazarı Olanlar, Krizi Daha Hafif Atlatıyor
Geniş bir coğrafyaya yayılan ve alternatif ulaşım şekilleri nispeten kısıtlı olan ülkelerde, iç hat havayolu pazarları daha büyük bir paya sahip.
OAG’nin hazırladığı bir tabloda, 2019 yılında koltuk arzı bakımından dünyanın en büyük havacılık pazarları sıralanmış.
Her bir ülkenin kendi içerisindeki iç/dış hat pazar dağılımı da tabloda yer alıyor.
Brezilya, Çin, ABD, Endonezya ve Hindistan, iç hat pazar ağırlığı %80’in üzerindeki ülkeler olarak dikkat çekiyor.
Türkiye de %49’luk bir oranla fena sayılamayacak bir durumda.
İngiltere, Almanya, Fransa gibi ülkeler ise tam tersine, düşük iç hat oranlarına sahip.
En büyük ilk 20 ülke arasında iç hatları olmayan tek yer, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE).
Yine OAG’nin hazırladığı bir grafiğe göre, iç hat pazarı büyük ülkelerin performansı umut vaat ediyor.
Çin’de iç hatlar, kriz öncesi seviyeye ulaştı bile.
Yine Hindistan ve Endonezya, güçlü toparlanma sinyalleri veriyor.
Krizden en fazla etkilenen ülkelerden olan Brezilya’nın iç hat pazarının da yavaş ama istikrarlı bir biçimde yükseldiği söylenebilir.
En büyük iç hat pazarına sahip ABD’deki durağanlık ise endişe veriyor.
Her ne olursa olsun, iç hatlardaki hareketlilik, sivil havacılık sektörüne adeta bir yaşan öpücüğü niteliğini taşıyor.
Öte yandan, iç hat pazarı nispeten küçük olan veya BAE, Singapur, Hong Kong gibi hiç olmayan ülkelerde kış ayları çok sert geçiyor.
Önemli not:
Yukarıdaki grafik ve tabloyu yorumlarken iki şeye dikkat etmek gerekiyor.
- Bu grafik ve tablo, arz edilen koltuk sayısına göre hazırlanmış. Doluluk oranları çok daha fazla düştüğünden, yolcu sayısındaki azalma daha yüksek bir oranda.
- Dış hat seferlerindeki azalma, Dış/İç bağlantılı yolcu sayısını da etkiliyor. Bu yüzden iç hat pazarları aslında, uluslararası seyahatlerdeki kısıtlamalardan tamamen bağımsız değil.