Coronavirus salgını sebebiyle havacılık sektörünün eşi benzeri görülmemiş bir krizin içine sürüklenmesi, devlet yardımlarını gündeme getirmişti.
Havayolu şirketlerine ABD’den Çin’e, Avustralya’dan Avrupa’ya kadar bir çok bölgede, çeşitli şekil ve miktarda devlet yardımı yapıldı; yapılmaya devam ediliyor.
Yapılan yardımlar sonucunda bazı havayollarının hisse yapısının değişeceği anlaşılıyor.
Lufthansa ve Alitalia, bu konuda en başta gelen iki örnek olarak dikkat çekiyor.
Öte yandan ABD’de, sağlanan muazzam yardıma karşın havayolları, tamamen “özel” statülerini korumaya devam ediyor.
Gelin şimdi hep birlikte, belli başlı bir kaç havayolundaki devlet payına bir bakalım.
Rus Aeroflot firmasındaki devlet payı %51.
Alacağı 11 milyar Euro tutarındaki devlet yardımı ile çok konuşulan Air France-KLM grubundaki devlet payı ise %28.
Bu payı Fransa ve Hollanda devletleri 14’er puan olacak şekilde paylaşıyor. Yardım sonrasında Air France-KLM’deki devlet payı değişmedi.
Bu olağanüstü dönemin hiç şaşırtmayan sonuçlarından bir tanesi, Alitalia’nın tamamen devletleştirilmesi oldu.
Alitalia, önümüzdeki Haziran ayından itibaren Alitalia tamamen devlet kontrolüne geçecek.
Çok daha düşük bir oranda da olsa devletin adımını attığı bir diğer havayolu, Lufthansa.
Varılan yardım anlaşmasına göre Alman devleti, Lufthansa’nın %20 oranında sahibi olacak ama yönetime karışmayacak.
SAS, Avrupa’da devletlerin payı bulunan diğer bir şirket.
SAS’ın %29’u devletlere ait ve bu bölüm İsveç (%15) ve Danimarka (%14) arasında paylaşılmış.
Ülkemizden Türk Hava Yolları’nın %51 oranındaki hissesi borsada halka arz edilmiş durumda. Ancak şirketin %49 oranındaki bölümü devlete ait olduğundan, yönetim fiilen hükümetin kontrolünde bulunuyor.
Öte tarafta, Emirates ve Qatar Airways’in hisseleri, her zamanki gibi yine devlet mülkiyetinde.
Bu tabloda yok ama Air China, China Southern ve China Eastern gibi havayollarının çoğunluk hisseleri Çin devletinde.
Havayolu şirketlerindeki özel mülkiyet-devlet ilişkinin diğer yöndeki en ucunda ise ABD yer alıyor.
ABD’deki havayollarında devlet hissesi bulunmuyor.