Dünya sivil havacılık tarihinin gelmiş geçmiş en büyük havalimanı taşınması (ORAT) operasyonu, yarın (5 Nisan 2019) İstanbul’da başlıyor.
Daha önce üç kez ertelenen taşınma operasyonu çerçevesinde, yolcu ve uçuş sayısı bakımından dünyanın en işlek ilk 20 havalimanı arasında bulunan İstanbul Atatürk Havalimanı yolcu uçağı seferlerine kapatılırken, şehrin kuzeyinde, Karadeniz kıyısında inşa edilen yeni havalimanı hizmete girecek.
Bu iki havalimanı birbirlerine, kuş uçuşu 34 km, karayolundan ise yaklaşık 42 km mesafede bulunuyor.
Gerek taşınacak havalimanının büyüklüğü ve gerekse aradaki mesafe, bu sıra dışı operasyonu ayrıca önemli kılıyor.
Şu anda çok az kişi bunun farkında ama İstanbullular aslında, bir daha eşi benzeri görülmeyecek tarihî bir olaya şahitlik edecek.
Havalimanı Taşınma Programı Nasıl?
Taşınma Süreci
Atatürk Havalimanı’ndan İstanbul Havalimanı’na taşınma süreci 5 Nisan 2019 günü saat 03:00’te başlayacak ve 7 Nisan 2019 günü saat 00:00’da bitecek.
Taşınma çalışmaları 45 saat sürecek.
THY, 6 Nisan 2019 saat 14:00 itibarıyla tüm yolcu uçağı seferlerini İstanbul Havalimanı’ndan gerçekleştirmeye başlayacak.
THY’nin ve iştiraklerinin ekipmanlarının %26’sı, 3 Nisan Çarşamba gününe kadar İstanbul Havalimanı’na taşınacak.
Bu süreçte 700 adet operasyonel havalimanı aracı, karayolu ile İstanbul Havalimanı’na götürülecek. Dev taşınmada 5.000’den fazla personel görev alacak.
Her biri 44 ton ağırlığındaki push-back araçlarından, çok hassas aletlere kadar yaklaşık 47.300 ton ağırlığında malzeme taşınacak.
Taşınma Boyunca Kullanılacak Karayolu Güzergâhı
Toplam 1.000 tırın kullanılacağı büyük taşınma esnasında kullanılacak yol güzergâhları şu şekilde belirlendi:
Atatürk Havalimanı’ndan İstanbul Havalimanı’na gidiş istikameti, 5 Nisan günü saat 22:00’den itibaren 6 Nisan günü saat 10:00’a kadar, Yeşilyurt havuzlu kavşaktan başlayarak, Atatürk Havalimanı Caddesi, Mahmutbey Yeşilköy Bağlantı yolu (Basın Ekspres Caddesi), O-7 Kuzey Çevre Otoyolu (İCA İşletmesi), O-6 Kuzey Marmara Otoyolu’ndan İstanbul Havalimanı girişine kadar olan yol trafiğe kapatılacak.
6 Nisan günü saat 10:00’dan saat 23:59’a kadar 14 saat boyunca, Yeşilyurt havuzlu kavşağından başlayarak, Atatürk Havalimanı yönünde, Atatürk Havalimanı Caddesi, Mahmutbey-Yeşilköy Bağlantı Yolu (Basın Ekspres Caddesi) Mahmutbey kavşağına (Mall Of İstanbul Mevkisi) kadar trafik verilmeyecek.
İstanbul Havalimanı’ndan Atatürk Havalimanı’na dönüş istikametinde, 6 Nisan günü saat 01:00’dan itibaren aynı gün saat 10:00’a kadarki 9 saatlik süreçte İstanbul Havalimanı’ndan başlayarak, O-6 Kuzey Marmara Otoyolu (Avrupa Otoyolu Yatırım ve İşletme A.Ş), O-7 Kuzey Çevre Otoyolu, Mahmutbey-Yeşilköy bağlantı yolu (Basın Ekspres Caddesi) Yeşilyurt havuzlu kavşağa kadar yol trafiğe kapatılacak.
Ayrıca 5 Nisan günü saat 22:00’dan başlayarak, O-7 Kuzey Çevre Otoyolu’nun Mahmutbey Kavşağı ile Reşadiye Kavşağı arasında kalan kesimi 24 saat boyunca kapatılacak. Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü kullanması mecburî olan tüm araç sınıflarının yolun trafiğe kapatıldığı 24 saat boyunca Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nden geçişine izin verilecek.
Taşınmada en büyük araç sevkiyatının olduğu saatler şöyle:
5 Nisan saat 03:00-18:00: 77 araç
5 Nisan saat 19:00- 6 Nisan 01:00: 281 araç
6 Nisan saat 02:00-13:00: 680 araç
6 Nisan saat 14:00-23:00:240 araç
Atatürk’ten Son Sefer; Yeni Havalimanından İlk Sefer
Atatürk Havalimanı’ndan icra edilecek son sefer, 6 Nisan 2019 (Cumartesi) tarihinde, gece yarısından sonra saat 02:00’de THY’nin yapacağı Singapur uçuşu olacak.
Bunun ardından tam 12 saat boyunca İstanbul’un Avrupa yakasındaki havalimanlarından ticarî uçuş yapılmayacak.
Bu sırada THY’nin 158 adet uçağı boş bir biçimde (ferry) uçarak, Atatürk Havalimanı’ndan İstanbul Yeni Havalimanı’na getirilecek.
O an için Türkiye’nin ve dünyanın diğer noktalarında bulunan THY uçakları ise dönüş seferlerini yeni havalimanına gerçekleştirecek.
Taşınmanın ardından yeni havalimanından yapılacak ilk uçuş, yine 6 Nisan 2019 (Cumartesi) tarihinde saat 14:00’te, THY’nin Ankara seferi olacak.
Taşınma sürecinin tamamlanmasının ardından, tüm yerli ve yabancı havayolu şirketleri 7 Nisan 2019 Pazar gününden itibaren İstanbul Yeni Havalimanı’nda yolcularına tam kapasite ile hizmet vermeye başlayacak.
Havalimanı Kodları Değişecek
Yeni havalimanının tam olarak faaliyet geçmesine ilişkin program plandığı gibi gitseydi, 29 Ekim 2018 tarihinde yeni havalimanının IATA kodu IST olacaktı.
Atatürk Havalimanı ise ISL koduyla devam edecekti.
Ancak yeni havalimanının taşınma süreci hedeflenen tarihe yetişmeyince, IST kodu Atatürk’te kalmış, az sayıda uçuşla faaliyete geçen yeni havalimanı ise ISL kodunu kullanmaya başlamıştı.
6 Nisan 2019 tarihinde saat 03:00 itibarıyla, iki havalimanı arasında IATA kodlarının değişimi de gerçekleştirilecek.
Yeni havalimanı IST kodunu alırken, ISL kodu Atatürk Havalimanı’na geçecek.
Atatürk Havalimanı Kapanmayacak
Kamuoyunda oluşan algının tersine, Atatürk Havalimanı kapanmayacak.
Atatürk Havalimanı temel olarak, 6 Nisan’ı 7 Nisan’a bağlayan gece yarısı saat 00:00 itibarıyla, tarifeli ve tarifesiz iç ve dış hat ticari yolcu taşımacılığına yönelik seferlere kapatılacak.
Gelgelelim, söz konusu tarihin sonrasında İstanbul Atatürk Havalimanı; müstakil kargo, bakım/onarım, genel havacılık, hava taksi, özel jet, devlet uçakları ile yapılan uçuşlar ve sivil havacılıkla ilgili resmî kurumların uygun göreceği diğer seferler için kullanılmaya devam edecek.
Daha açık bir örnek vermek gerekirse; THY’nin kargo uçaklarıyla icra ettiği seferler daha uzunca bir süre Atatürk Havalimanı’na iniş/kalkış yapmayı sürdürecek.
Yukarıda belirtilen tarihten itibaren Atatürk Havalimanı’nın saatlik uçuş kapasitesi, 5 iniş ve 5 kalkış olmak üzere toplam 10 adet olarak belirlendi.
ORAT Nedir?
ORAT (Operational Readiness and Airport Transfer) veya Türkçe söylenişiyle “işletmesel hazırlık ve havalimanı taşınması”, özellikle yeni inşa edilen havalimanları veya terminal binaları için kullanılan bir tanımlamadır.
ORAT süreci, tüm havalimanı veya terminal binasının işletme dönemine hazırlığının yanı sıra, yukarıda da belirttiğimiz üzere ilgili tüm birimlerin taşınmasını da içermektedir.
Bagaj yönetimi sistemi, yangın alarmı, havalimanı operasyon yönetimi gibi unsurlar, ORAT sürecinin en temel noktalarıdır.
Tüm sistemler her türlü ayrıntısına kadar farklı bir çok senaryo dahilinde test edilir.
ORAT programı boyunca personelin, süreçlerin, altyapının, sistemlerin, arayüzlerin ve işletme yönetiminin birbirleriyle tam bir uyum içerisinde çalışır hale getirilmesi esas hedeftir.
Teknolojik açıdan karmaşık olan ve tasarım sınırlarını zorlayan sistemler, açılış öncesinde son derece kapsamlı bir biçimde test edilmelidir.
Farklı bir çok ekip, ORAT sürecinde ortak bir biçimde hareket etmek durumundadır. Bu sebeple güçlü bir liderlik, ORAT programının olmazsa olmazlarındandır.
Personelin yeni çalışma ortamına alışma, âşina olma süreci ve eğitimler, bir başka kritik husustur.
Son 25 sene içerisinde sivil havacılık sektöründe gerçekleştirilen önemli ORAT programları şu şekildedir:
- Münih Havalimanı (1992)
- Denver Havalimanı (1995)
- Hong Kong Havalimanı (1998)
- Kuala Lumpur Havalimanı (1998)
- Seul Incheon Havalimanı (2001)
- Toronto Havalimanı Terminal 1 (2004)
- Bangkok Suvarnabhumi Havalimanı (2006)
- Pekin Havalimanı Terminal 3 (2007)
- Londra Heathrow Terminal 5 (2008)
- Dubai Havalimanı Terminal 3 (2008)
- Delhi Havalimanı Terminal 3 (2010)
- Singapur Changi Terminal 4 (Ekim 2017)
- Seul Incheon Terminal 2 (Ocak 2018)
- İstanbul Yeni Havalimanı (Nisan 2019)
- Pekin Daxing Havalimanı (Eylül 2019)