29 Ekim 2018 tarihinde İstanbul Yeni Havalimanı’nın açılış töreni yapılırken, sosyal medya ortamını hararetli bir tartışma kapladı.
İnsanlar Google’da bu konuyla ilgili en fazla şunu merak edip aradı:
“Dünyanın en büyük havalimanı hangisi?”
İstanbul Yeni Havalimanı mı, yoksa halen inşaatı devam eden Pekin Daxing Havalimanı mı?
Yolcu kapasitesi, pist sayısı, inşaat maliyeti derken, sayılar havalarda uçuştu.
Tabii havalarda uçuşan sadece sayılar değil, yalan yanlış bilgilerdi.
Bu gereksiz mukayese ve tartışmanın en dramatik tarafı ise, söz konusu iki havalimanının hiç bir önemli kritere göre dünyanın en büyüğü olmamasıydı.
İşin gerçeği şu ki, yolcu kapasitesi/sayısı, kargo kapasitesi/miktarı, uçuş trafik kapasitesi/sayısı gibi, havalimanlarının sıralamasında kullanılan önemli unsurlardan hiç birisine göre, İstanbul ve Pekin Daxing havalimanları, dünyanın zirvesinde yer almıyor.
Daha da garip olanı, yıllardan beridir her iki havalimanın da “dünyanın en büyüğü” olduğuna dair çok sayıda internet, gazete ve TV haberinin yapılması ve halen yapılmaya devam edilmesi.
“Ama proje tamamlandığında öyle olacakmış…” dediğinizi duyar gibiyim.
Konuya proje bitimi olarak bakacak olursak, birinciliği, halen daha emekleme aşamasında bulunan Dubai El Maktum Havalimanı‘na vermek zorunda kalırız.
Zaten bir havalimanının asıl hedefi, dünyanın en büyüğü olmak değil, bir yandan yolcu deneyimini en üst düzeye yükseltirken diğer yandan da operasyonu en verimli bir biçimde yürütebilmektir.
Pekin Daxing Havalimanı’nda Açılış İçin Geri Sayım Başladı
Lüzumsuz büyüklük tartışmalarını bir kenara bırakalım.
Zira Çin’in başkenti Pekin’e ve çevresindeki bölgeye hizmet vermesi amacıyla inşa edilen Daxing Havalimanı, açılış için geri sayıma başladı.
Yeni havalimanının açılışı için 1 Ekim 2019 tarihi hedefleniyor. Bunun öncesinde havalimanının 30 Haziran 2019’da işler hale getirilmesi planlanıyor.
İstanbul Yeni Havalimanı’nınki kadar olmasa da, Daxing Havalimanı da oldukça heybetli bir terminal binasına sahip.
Yıllık 45 milyon yolcu kapasitesine sahip olacak terminal binasının oturma alanı (footprint) 313.000 m2; toplam kapalı alanı ise yaklaşık 700.000 m2.
(İstanbul Yeni Havalimanı Terminal 1’in oturma alanı 412.000 m2, toplam kapalı alan 1,4 milyon m2)
Bina büyük olunca, insanın zihninde, yolcuların çok uzun mesafeleri yürümek zorunda kalacağı gibi bir düşünce doğuyor.
Ancak Zaha Hadid Architects mimarlık ofisi ve ADP Ingeniérie firması tarafından tasarlanan terminalin ortasından, en uzak noktadaki biniş kapısına kadar olan mesafenin en fazla 600 metre olacağını belirtiliyor.
Ortalama bir hızla yüründüğünde bu mesafeyi 8 dakikada kat etmek mümkün.
Böylesine büyük bir yapıda bu süre ve mesafelerin elde edilmesi gerçekten büyük başarı.
İşin sırrı, terminal binasının, altı kollu radyal bir plana sahip olmasında yatıyor.
Altı kollu radyal yapı, işlevsellik ve esneklik açısından büyük avantaj sağlayacak. Terminal genelindeki yolcu akışları, merkezde birleşecek.
Bu sayede hem direkt uçuş yapan yolcular için check-in bölgesi ile biniş kapıları arasındaki, hem de transfer yolcular için iniş – biniş kapıları arasındaki mesafe en aza indirgenmiş olacak ve yolcuların yürüme mesafeleri rahatsız edici boyuta çıkmayacak.
Bunun yanı sıra, iç hat – dış hat ayrımı dikey olarak yapılmış durumda. Bu önemli tasarım tercihi, terminalin daha da kompakt bir yapıda olmasının önünü açıyor.
Terminalin içerisinde iki kat gidiş, iki kat geliş için ayrılacak.
Havalimanı yönetimi, tercih edilen bu tasarım sayesinde, Daxing Havalimanı terminal binasının, emsal büyüklükteki terminallere göre çok daha verimli bir biçimde işletileceğini iddia ediyor.
Tasarımın daha da ilginç yanı, yolcular güvenlik kontrol noktasından geçtikten sonra dahi, kendilerini uğurlamaya gelen yakınlarını görebilecek.
Bina, sekiz adet “C” şeklinde dev sütunla desteklenmiş. Bu durum, içeriye giren doğal ışığın miktarını önemli ölçüde artırmış.
Ulaşım Merkezi
Daxing Havalimanı tam bir ulaşım merkezi olacak şekilde planlanmış.
“5+2” ulaşım ağı olarak tanımlanan plan, kuzey-güney doğrultusunda beş, batı-doğu doğrultusunda ise iki hattın, Daxing Havalimanı’ndan geçmesini öngörüyor.
Bu çerçevede, Pekin, Tianjin ve Hebei şehirlerinin oluşturduğu bölgeyi kendi içerisinde birbirine bağlayan standart tren yolu, hızlı tren hattı ve metro hattı, Daxing Havalimanı terminalinin altından geçecek.
Söz konusu demiryolu hatları ve bunlara bağlı istasyonlar için terminalin altına iki ayrı kat inşa edilmiş. Bu iş için yapılmakta olan merkezî ulaşım istasyonunun toplam kullanım alanı ise 80.000 m².
Terminalde durmadan, 250 km hızla buradan geçecek olan hızlı trenlerden doğacak olan titreşimin emilmesi için ise, binanın altına 1.000 adet kauçuk yastık yerleştirilmiş.
Toplamda 12 – 14 milyar USD arasında bir meblağa mâl olması beklenen yeni havalimanının Pekin kent merkezi ile bağlantısı 66 km uzunluğundaki bir hızlı tren sistemi ile sağlanacak ve yolcular 30 dakika gibi kısa bir sürede kent içi seyahatlerini tamamlayabilecek.
Daxing Havalimanı böylece, içinden bir “çok yüksek hızlı tren” hattı geçen ilk havalimanı olma ünvanını kazanacak.
Yeni havalimanını şehir merkezine bağlayacak metro hattının, 2019 yılının Mayıs ayında deneme seferlerine başlaması hedefleniyor.
Yukarıda belirttiğimiz demiryolu hatlarının yanı sıra tabii olarak Daxing’in otoyol bağlantıları da olacak. Yapımı devam eden otoyolun, metro hattı gibi önümüzdeki Mayıs ayında açılması bekleniyor.
Böylece Daxing Havalimanı, intermodal (havayolu + demiryolu + karayolu) ulaşım sisteminin güzel bir örneği olacak.
Kapasite
Daxing Havalimanı, Pekin kent merkezinin 46 km kadar güneyinde yer alacak ve yaklaşık 27 km²’lik bir alan üzerinde kurulacak.
Proje, altısı sivil, bir tanesi askerî kullanım için olmak üzere toplam yedi adet pist bulunacak şekilde planlandı. Açılış tarihinde bu pistlerin ilk dört tanesi tamamlanmış olacak.
Terminalin açılış günü 45 milyon olacak yolcu kapasitesi, 2025 yılına gelindiğinde 72 milyona çıkartılacak. İhtiyaç duyulması halinde nihaî yolcu kapasitesi 100 milyona kadar yükseltilebilecek.
Yıllık maksimum uçuş sayısı 620.000’e ulaşabilecek.
Meydanın kargo kapasitesi ise yıllık 4 milyon ton mertebesinde olacak.
30 Temmuz 2016 tarihinde yapılan bir açıklamaya göre, China Southern Airlines, China Eastern Airlines, Xiamen Airlines, Skyteam üyesi havayolu şirketleri, Air China ve diğer Star Alliance üyesi havayolu şirketleri yeni havalimanına taşınacak.
Oneworld üyesi şirketler ise faaliyetlerine mevcut Pekin Havalimanı’nda devam edecek.