Singapore Airlines, uzunca bir süredir üzerinde çalıştığı “dijital cüzdan” uygulamasını başlattı.
Blockchain tekniği temel alınarak geliştirilen dijital cüzdana, KrisPay adı verildi.
Singapore Airlines’ın sadakat programı KrisFlyer’a üye olan kişiler, hesaplarında biriken milleri anlık bir biçimde KrisPay’e çevirebilecek ve anlaşmalı satış noktalarında yapacakları alışverişlerde kolaylıkla kullanabilecek.
KrisPay’in en küçük ödeme birimi 15 mil ve bu miktar 0,1 Singapur Doları’na eşit.
Şimdilik sadece Singapur genelinde geçerli olan KrisPay; yiyecek & içecek, akaryakıt, güzellik & bakım ve perakende kategorilerinde 18 farklı noktada kullanılabiliyor.
Önümüzdeki aylarda bu sayının artırılacağı belirtiliyor.
Esso, Shangri-La Hotel Singapore ve Passenger, KrisPay’in ilk iş ortakları arasında göze çarpanlardan bazıları.
KrisPay Nasıl Kullanılıyor?
KrisPay’den faydalanabilmek için tabii olarak öncelikle KrisFlyer üyesi olarak, hesabınızda mil biriktiriyorsunuz.
Daha sonra cep telefonunuza, App Store veya Google Play Store’dan KrisPay uygulamasını indirmeniz gerekiyor.
Uygulama üzerinden bir kaç tıkla, hesabınızdaki milleri KrisPay miline yani bir bakıma Singapur Doları’na çeviriyorsunuz.
Bundan sonra, alışveriş yaptığınız dükkânda, cep telefonunuzun ekranındaki KrisPay QR kodunu okutup, ne kadarlık bir ödeme yapacağınızı yazmanız yeterli.
KrisPay ve Blockchain
Yukarıda da belirttiğimiz üzere, KrisPay uygulaması, blockchain tabanlı olarak geliştirildi.
Bu açıdan bakıldığında KrisPay, dünyanın ilk blockchain tabanlı sadakat programı dijital cüzdanı ünvanını kazanmış oldu.
Singapore Airlines bu önemli projede KPMG Digital Village ve Microsoft ile beraber çalıştı.
Sadakat Programlarına Blockchain Eleştirisi
Tabii işin bir de diğer tarafı bulunuyor.
Singapore Airlines bu yılın başlarında, blockchain tabanlı bir dijital cüzdan geliştirdiğini duyurduğunda, projeyi sert bir biçimde eleştirenler olmuştu.
Havayollarının sadakat programlarının gücünün, merkezî bir biçimde yönetilmesi ve müşteri davranış verilerinin sıkı sıkıya korunmasından kaynaklandığı belirtilerek, blockchain ruhunun söz konusu yapıyla taban tabana zıt olduğuna dikkat çekilmişti.
Dolayısıyla, havayollarının, sahip oldukları sadakat programlarının yönetimini ve müşteri verisini paylaşmaya yanaşmadıkları müddetçe, bu işte blockchain temelli uygulamaların kullanılmasının son derece gereksiz olduğu iddia edilmişti.
Hatta bir sosyal paylaşım sitesi olan LinkedIn’de, bu konu hakkında uzayıp giden tartışmalar yaşanmıştı.
Ayrıca, asıl hedef yolcuların topladıkları millerin paraya çevrilmesi işlemiyse, bunun için blockchain tekniğine gerek olmadığı daha 2013 yılında Etihad Airways ile LoyLogic firmasının bu işi klasik yöntemler kullanarak hayata geçirdikleri belirtilmişti.
Bu tartışmada kimin haklı olduğunu anlamak için çok fazla beklemeye gerek kalmayacak gibi.
Önümüzdeki bir iki sene içerisinde blockchain tekniğinin havayolu sektöründe nerelerde kullanılabileceğini daha açık bir biçimde göreceğiz.
Blockchain Nedir?
Blockchain, bir verinin, herhangi bir aracıya ihtiyaç duyulmaksızın iki taraf arasında doğrudan değiş tokuşuna imkân sağlayan tekniğe verilen addır.
Bir bilgisayar ağında bulunan taraflar, şifreli kimliklerle işlemleri anonim bir biçimde gerçekleştirir. Her bir işlem daha sonra değiştirilmesi mümkün olmayan yeni bir işlem zincirine eklenir ve aynı ağdaki diğer tüm kullanıcılara otomatik olarak dağıtılır.
Bu sayede, gerçekleştirilen işlemlerin güvenliği sağlanır.
İlk haline gelebilme (resilience), takip edilebilir olma (traceability), bütünlük (integrity) ve aracısız olma (disintermediation), blockchain’in en temel dört özelliğidir.
Günümüzde bir aracı üzerinden yapılan işlemlerin gelecek yıllarda, blockchain tekniği kullanılarak aracısız bir biçimde gerçekleştirilmesi mümkün olabilir.
Mesela; halihazırda bankacılık sistemi üzerinden yapılan EFT, havale, swift gibi para transferleri, blockchain tekniği üzerine kurulmuş kripto paralar ile aracısız bir biçimde gerçekleştirilebilecektir. Böyle işlemlerde aslında bir para transferi yapılmamakta; sadece söz konusu kripto paranın sahipliği el değiştirmektedir.
Yine bir aracının “şahitliği” ile gerçekleşen hizmet veya mal alım-satım işlemlerini de, blockchain tekniği ile kurulmuş sözleşme yapısı (smart contract: akıllı sözleşme) üzerinden hem hızlı hem güvenli hem de daha ucuz bir biçimde yapma imkânı doğacaktır.