Abdullah Nergiz
-
Havayolu Sektöründe Arz – Talep İlişkisi
Havayolu sektörünün kurtuluş reçetesini vermeden önce aklımıza takılan başka bir konuya değinmek istedik. Klasik iktisat teorisinin en temel kaidelerinden bir tanesi, bir ürün veya hizmetin fiyatının arz miktarı ile talep miktarının kesiştiği noktada oluşmasıdır. Bu durumun gerçekleşmesi için bazı şartlar gerekmektedir. Tam rekabet, simetrik bilgi akışı gibi. Klasik teorideki fiyat oluşma biçimini göz önüne alınca,…
-
Çölün Kanatlı Misafirleri
Havayolu 101’in yayın hayatına başladığı 2006 yılında kaleme aldığım ilk konulardan bir tanesi, çöle parketmiş uçaklardı. O dönemde ABD sivil havayolu sektörü her zamanki bilindik krizlerinden birisini yaşamakta ve çöle park edilen ıskarta uçak sayısı git gide artmaktaydı. Göbeğinde olduğumuz küresel iktisadî kriz esnasında durum nasıl diye küçük bir araştırma yapıldığında, durumun tahmin edilenden de…
-
Uçakla Seyahat Eden İlk Türk Kadın
Uçağa binen ilk Türk kadını kim; biliyor musunuz? Bu sorunun cevabını bulabilmek için, Osmanlı Devleti’nin son yıllarındaki İkinci Meşrutiyet dönemine geri gitmemiz gerekiyor. 23 Temmuz 1908 tarihinde ilan edilen meşrutiyetin ardından, toplumun bir çok katmanında olduğu gibi, kadınlar arasında da hareketlilik başlamıştı. Çeşitli örgütlerin bünyesinde bir araya gelen kadınlar, daha fazla hak ve özgürlük için…
-
Yolcu Uçaklarına Yapılan Saldırılar
Havada yaşanan her kaza ayrı bir trajedi ihtiva eder. Yolcu uçaklarının askerî yöntemlerle düşürülmesi ise belki de “trajedi-ötesi” olarak nitelendirilebilir. Sivil havacılık tarihine baktığımızda, 1930’lardan günümüze, bu şekilde 30’a yakın saldırının meydana geldiğini görüyoruz. Şimdi bunların arasından en fazla ses getiren dört olaya kısaca değinelim. (Son güncelleme tarihi: 17 Temmuz 2023) Korean Air (KE 007)…
-
Bermuda II Anlaşması
Ancak anlaşmaya varılması öncesinde iki taraf arasındaki gerginlik bir ara öylesine yükseldi ki, transatlantik uçuşlarının iptal edileceği söylentisi tüm havayolu sektörünü sarmıştı. Sonuçta İngiltere, kendi havayolları için ABD’den ekstra slot hakkı kazanırken, Amerikan havayollarının Londra ve Hong Kong ötesine yolcu taşıma hakkı (beyond) iptal edildi. Heathrow ile ABD arasındaki uçuş hakkı, Amerikan havayolları arasında Pan…
-
Petrol Şoku
Uçak kaçırma olayları ve kazaları bir yana bırakırsak, 1970’li yıllarda havayolu şirketlerini en fazla zorlayan ticarî etken, 1973 yılında yaşanan petrol şokuydu. Arap ülkelerinin, İsrail ile aralarında meydana gelen Yom Kippur savaşının ardından uyguladıkları petrol ambargosu, fiyatların tüm dünya genelinde ciddi bir artış göstermesine sebep oldu. Doğal olarak, toplam maliyetler içindeki akaryakıt giderleri bir hayli…
-
TK981
1970’ler hızlı gelişimin yanı sıra sivil havacılık tarihinin çok büyük iki kazasına da şahitlik etmiştir. Artan hava trafiği her zaman için beraberinde yeni kısıtlar getirmiştir. Gerçi teknolojik gelişmeler bu sıkıntıların çoğunu bertaraf edebiliyordu. Ancak iş, makine kontrolünden çıkıp da insan dikkatine bağımlı olunca, büyük kazalar da kaçınılmaz hale geliyordu. 3 Mart 1974, Türk Hava Yolları…
-
Concorde
1976′da, yıllardır süren çalışmalar meyvesini vermiş, ilk süpersonik (sesten hızlı) uçak Concorde, 21 Ocak 1976’da British Airways ve Air France’ın filolarında Londra – Bahreyn ve Paris – Rio hatlarında hizmete girmiştir. Aslında bir çok devlet sesten hızlı yolcu uçağı üretmek için araştırmalarda bulunuyordu. Ancak maliyetlerin çok yüksek olması çoğunu daha yolun başında caydırdı. Buna karşın…
-
Hava Korsanlığı
Havayolu seyahatlerinin yaygınlaşarak dünya kamuoyunun gündemine daha fazla girer olması, uçakları ‘sıra dışı’ niyetleri olan kişi veya grupların hedefi haline getirmeye başlamıştı. 1931 yılının şubat ayında bir Peru uçağının kaçırılması, tarihe kaydedilen en eski uçak kaçırma olayıdır. Bu olayın ardından 1948’e kadar geçen uzun bir dönemde bu tarz bir eyleme rastlanmamıştır. Ancak 1960’ların sonlarına doğru…
-
Havacılık Tarihi 1953-1974
1953’te havayolları tarafından taşınan yolcu sayısı ilk kez 50 milyonun üzerine çıktı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında yürürlüğe konan ve Batı Almanya hava sahasında motorlu uçuş yapılmasını yasaklayan karar Nisan 1955’te kaldırıldı. Londra’nın Gatwick havaalanı, iki yıllık yoğun bir tadilat döneminden sonra 1958’de devreye girdi. Londra ve Brighton’a doğrudan demiryolu bağlantısı bulunan terminal, dünyanın ilk “multimodal”…
-
Bermuda Anlaşması
11 Şubat 1946 tarihinde Bermuda’da bir araya gelen ABD ve İngiltere temsilcileri, hava taşımacılığını düzenleyen ilk ikili anlaşmaya imza atarak tarihe geçtiler. Akabinde; günümüze değin yapılacak yaklaşık 4.000 ikili havayolu anlaşmasının bir prototipi, bir atası sayılan Bermuda Anlaşması çerçevesinde ABD ve İngiltere, transatlantik hatlarındaki bilet fiyatlarını IATA üzerinden belirleme kararı aldılar. Aslına bakarsak bu anlaşma,…
-
IATA
İkinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru, devletlerarası seviyede faaliyet gösteren ICAO’nun yanı sıra, havayolları düzeyinde faaliyet gösterecek olan Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği – IATA da sektöre yeniden merhaba diyordu. Yeni IATA; güvenilir, itimat edilir, emniyetli ve hesaplı havacılık hizmetlerini teşvik ederek, havayolu şirketleri arasındaki işbirliğini tüketicilerin (yolcular) faydası lehine geliştirmeyi ilke edinmişti. İlk kurulduğunda 31 ülkeden…