Bundan üç sene önce Covid-19 krizi ilk başladığında, havayolu taşımacılığında daha önce eşi benzeri görülmemiş bir durumla karşılaşmıştık.
Yolcu taşımacılığı neredeyse sıfırlanırken, kargo operasyonu tam gaz devam etmişti.
Yolcu uçakları büyük bir hızla uzun dönemli park edilirken, park edilmiş kargo uçakları bile yeniden uçuşa verilmişti.
Tabii çok sayıda yolcu uçağının uçuştan alınıp park edildiği o günlerde hava kargo piyasasında kapasite sıkıntısı yaşanmaya başlamıştı.
Zira havayoluyla taşınan kargonun yaklaşık yarısı, yolcu uçaklarının altında (belly cargo) sevk ediliyordu.
Binlerce yolcu uçağının bir anda sistemden çıkması, kargo arz sorununu beraberinde getirmişti.
Bunun üzerine bir çok havayolu şirketi, yolcu uçaklarıyla sadece kargo taşır olmuştu.
Yani bir yolcu uçağının kabininde yolcu bulunmuyor ama kargo bölümü neredeyse tamamen dolu bir biçimde uçuluyordu.
Hatta Air Canada gibi bazı havayolları, yolcu kabininde bir takım değişiklikler yaparak, burada da kargo taşımıştı.
Hava Kargo Taşımasında, Yolcu ve Kargo Uçaklarının Payları
Aradan üç sene geçti.
Sektör kriz öncesi seviyesine oldukça yaklaşmış durumda.
Operasyona dönen yolcu uçağı sayısı her geçen gün artarken, hava kargo taşımasındaki yolcu uçağı payı da giderek yükseliyor.
IATA’nın hazırladığı bir grafikte bu durum açık bir biçimde görülüyor.
En basit bir anlatımla, grafiğin sol tarafına taşınan kargo miktarı, sağ tarafını ise pazara arz edilen taşıma kapasitesi diyebiliriz.
Krizden önce, hava kargo taşımasında yolcu ve kargo uçaklarının neredeyse eşit paya sahip olduğunu görüyoruz.
Covid-19 salgınının şiddetini artırmasıyla birlikte yolcu uçakları pazardan çıkarken, yerleri kargo uçaklarıyla telafi edilmeye çalışılıyor.
Aynı günlerde, yukarıda değindiğim ve grafikte “Preighters” şeklinde isimlendirilen ve sadece kargo taşıyan yolcu uçakları devreye giriyor ve bunların payı 2021 yılında %16’ya kadar yükseliyor.
2022 yılında dünya Covid-19’la yaşamaya alıştıkça, işler yeniden normale dönmeye başlayor.
Yolcu uçaklarının hava kargo taşımasındaki payı %30 mertebesine ulaşırken, Preighters payı giderek azalıyor.
Aslında grafik, yıllık değil de aylık bazda hazırlanmış olsa, 2022’nin özellikle ikinci yarısında Preighter olarak kullanılan uçakların payının çok daha düşük bir noktaya gerilediğini görecektik.
Bu yılın başında Çin’in, Covid-19 politikasını değiştirmesi ve sivil havacılık pazarını yeniden dış hat uçuşlarına açmasıyla birlikte, hava kargodaki bu dengenin yolcu uçakları lehine hızla değişmesi sürpriz olmayacaktır.