Çin’de üretilen Comac C919 tipi yolcu uçağının resmî sertifikasyon süreci tamamlandı.
Böylece C919’un, müşterilere teslimatının önü açılmış oldu.
Yeni uçak ilk olarak China Eastern Airlines filosunda hizmet verecek.
Yapılacak son uyum sağlama denemelerinin ardından, C919’un 2023 yılında yolcu taşımaya başlaması bekleniyor.
Bununla birlikte, FAA ve EASA onaylarının henüz bulunmaması sebebiyle uçağın -en azından şimdilik- sadece Çin’de veya Çin’le ilişkileri iyi olan ülkelerde kullanılacağı tahmin ediliyor.
C919’un, önümüzdeki kasım ayında düzenlenecek Çin Havacılık Fuarı’nda sergilenip sergilenmeyeceği henüz bilinmiyor.
Kritik Parçalar Batı’dan
Aralık 2020’den bu yana Çin Sivil Havacılık Kurumu’nun sertifikasyon sürecinden geçen C919 şimdiye kadar 28 farklı müşteriden toplam 815 adet sipariş almış.
2015 yılının Kasım ayında fabrikadan çıkış töreni yapılarak kamuoyuna resmen tanıtılan ve ilk deneme uçuşunu 5 Mayıs 2017 tarihinde gerçekleştiren, Çin üretimi Comac C919’un proje süreci aslında bir hayli gecikmiş durumda.
Zira 2008 yılında başlatılan projeye göre bu uçağın, 2016 yılında hizmete girmesi hedefleniyordu.
Mevcut gidişat, hedefte yaklaşık yedi yıllık bir sapma meydana geleceğini gösteriyor.
Bir çok kritik parçası Çinli olmayan firmalar tarafından üretilen C919, iki kabin sınıflı düzende 158 koltuk, tek sınıflı yerleşimde ise 168 koltuk alabiliyor.
C919 projesinin başarıya ulaşması halinde, çift koridorlu – geniş gövdeli C929 (300 koltuk) ve C939 (400 koltuk) modellerinin de üretilmesi düşünülüyor.
C929 ve C939 üretiminde yerli parçalara ağırlık verilebileceği, bunun da on yıldan uzun bir süre alacağı belirtiliyor.
C919’un pazardaki rakipleri Boeing 737 ve Airbus A320.
İlişkiler Gergin
Gelgelelim, özellikle son bir kaç yıldır Çin ile başta ABD olmak üzere Batılı ülkeler arasındaki gerilim, bu uçağın seri üretiminin kolay kolay hızlanamayacağını gösteriyor.
Hatta bu yüzden C919’u “Batı ile Çin arasındaki işbirliği döneminin hatırası” şeklinde adlandıranlar bile var.
Önümüzdeki yirmi yıl boyunca Çinli havayollarının yıllık ortalama dar gövdeli yolcu uçağı ihtiyacının 300 civarında olacağı hesaplanıyor.
Bu açıdan bakıldığında daha uzunca bir süre Çin pazarında, Airbus ve Boeing üretimi uçakların hüküm sürmesi kaçınılmaz görünüyor.
Zaten geçtiğimiz temmuz ayında Çinli havayollarının 292 adet Airbus siparişi vermesi ve geçen hafta da buna ilave olarak China Southern Airlines’ın A320neo ailesinden 40 adet daha alacağını açıklamasından, en azından kısa – orta vadede işin nasıl ilerleyeceği anlaşılıyor.
Öte yandan, Başkan Trump zamanından beri bozuk olan ABD – Çin ilişkileri, Boeing’in bu ülkeden sipariş almasını engelliyor.
Hatta Çin, 737 MAX tipi uçakların yeniden uçmasına dahi henüz izin vermiş değil.