Havayolu işletmeciliği gibi cazibeli bir sektöre yeni giriş yapacak müteşebbislerin önündeki en önemli engellerden (barriers to entry) bir tanesi, sabit maliyetlerin (veya batık maliyet) çok yüksek oluşudur.
Ve bu yüksek sabit maliyet kalemlerinin en önde geleni tabii ki havayolu şirketinin filosunu meydana getiren uçaklardır.
Uçaklara sahip olmanın yüksek maliyeti sebebiyle aslında sadece yeni havayolları değil, çok uzun yıllardır sektörde faaliyet gösteren şirketler dahi sahip olmak seçeneği yerine, operasyonel veya finansal kiralama (leasing) yoluna gitmekte.
Bununla birlikte, sektördeki bazı oyuncular, uçaklara sahip olmanın daha düşük maliyetli olacağına kanaat getirmiş olmalılar ki, filolarındaki kiralık uçak oranı bir hayli az seviyelerde seyretmekte.
Bu gibi havayollarının arasında Lufthansa, Southwest, Delta, United, Ryanair, Air China gibi geniş filolu şirketlerin oluşu, ayrıca dikkat çekmekte.
2019 yılı Ocak ayı verilerine göre hazırladığımız bir tabloda bu durum son derece açık bir biçimde görülmekte.
Filosunda toplam 439 uçak bulunan Ryanair, bunlardan sadece 27 tanesini kiralamış durumda.
ABD’den Southwest, United ve Delta gibi filolarında neredeyse 800-900 uçak bulunan şirketlerin de kiralık uçak oranları bir hayli düşük.
İşin diğer ucuna baktığımızda ise, Rus Aeroflot şirketini görüyoruz.
Aeroflot’un filosundaki uçakların tamamı kiralık.
Orta ve Doğu Avrupa odaklı bir biçimde faaliyet gösteren Wizz Air’in filosunda da genelde kiralık uçaklar hizmet veriyor. Wizz Air’in 106 uçağından sadece beş tanesi kendisine ait.
Ülkemize baktığımızda ise Türk Hava Yolları’nın filosu ön plana çıkıyor.
300’ü aşkın uçağın yer aldığı filonun yaklaşık üçte biri kiralık; gerisi şirketin kendisine ait.