Türk Hava Yolları (THY), ihtiyacı olan, 2020’li yılların filo planındaki geniş gövdeli, uzun menzilli uçak konusunda ön anlaşmaları Boeing ve Airbus ile yaptı. Ama bir türlü ön anlaşmalar kesin siparişe dönemedi.
THY, önce Boeing ile New York’ta masaya oturdu. Geçen yıl eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun hemen ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılımı ile THY Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı 20’si kesin 20’si de opsiyon toplam 40 adet 787-9 için anlaşma yaptı.
‘THY sadece Boeing’den mi uçak alacak?’ sorusunun cevabı ise geçtiğimiz ay verildi. 6 Ocak 2018 tarihinde THY, Airbus ile 20’si kesin 5’i de opsiyon, 25 adetlik A350-900 için ön anlaşma gerçekleştirildi.
Kesin Sipariş Olmadan
Havacılıkta ön anlaşmalar yapabilirsiniz. Ancak önemli olan bu anlaşmaların imalatçıların ‘sipariş defterine’ girmesidir.
Yani imalat sürecinin belirlenmesidir. Aynı durum, opsiyon yani kesin siparişe çevrilebilir anlaşmalar için de geçerlidir.
Zaman geçtikçe, ‘Biz ön anlaşma yapmıştık’ veya ‘Dur şurada opsiyonlarımız vardı’ cümleleri geçerliliğini yitirir.
Boeing ve Airbus 6 aydan uzun süredir THY’nin kapısında bekliyor. Aslında anlaşmanın yönetim kurulundan geçtiğimiz Cuma günü çıkması bekleniyordu. Ancak öncesinde hem İcra Kurulu’nun sonrasına da Yönetim Kurulu’nun gündemi değişti.
Değişen Rüzgârlar
Türk Hava Yolları haklı olarak bir an önce siparişini kesinleştirmek, ona göre teslimat takvimi almak ve uzun menzilde filosunu yenilemek istiyor.
Ama dışarıda esen rüzgar beklenmedik anda değişebiliyor. Türkiye’nin politik olarak ABD ile yaşadığı soğukluk, milyar dolarlık 787-9 siparişini de bekletebiliyor.
Aynı durum, Avrupa için geçerli. Airbus’ın Fransa ve İngiltere kanatları alım için bastırıyor. Almanya ise uzak duruyor. Avrupa ile yaşanan bir krizde hemen masaya Airbus siparişleri geliyor.
Türk ekonomisinin en önemli şirketlerinden biri olan THY, bu zorlu rüzgârlar arasında siparişlerini kesinleştirmek için uğraşıyor.
Ancak bu beklemeleri de THY kendi lehine kullanmak için Boeing ve Airbus’ın yanı sıra motor imalatçılarını da sıkıştırıyor. Pazarlıklarını sürdürüyor.
Masaya Geliyor
Geçen hafta çıkmayan kararın önümüzdeki Cuma günü önce İcra Kurulu’nda ele alınması, kararın öğleden sonra da Yönetim Kurulu’nda kesin hale getirilmesi planlar arasında.
Son detayların konuşulduğu siparişte, Airbus’tan 20’si kesin 5’i de opsiyon toplam 25 adet A350-900 için onay alınacak. Tabii ki son anda esecek rüzgar için THY tüm planlamasını da yapmış durumda.
Boeing için de iki farklı model masada. Birincisinde aynı Airbus gibi 20 kesin 5 opsiyon, ikinci pakette ise ikinci bir 5 adetlik opsiyon var.
THY’de Boeing veya Airbus’tan aşağı yukarı kaçar adetlik alım yapılacağı belli.
En büyük heyecanı ise motorcular yaşıyor. A350’de tek motor var. Rolls Royce’dan alım yapılacak.
787 için Rolls Royce ile birlikte General Electric de masada.
Bu heyecanlı rekabette kim kazanacak, merakla bekleniyor.