İstanbul Yeni Havalimanı projesinin yeri belli olduktan sonra ortaya atılan en önemli tartışmaların başında kuşlar geldi.
Bölgeye çok yakın olan çöplük, martı tehlikesi, göçmen kuşların rotası gibi bir çok konu ortaya atıldı.
Geçen hafta Yeni Havalimanı’na yaptığımız gezi sırasında kuşlar konusunda oldukça ilginç bilgiler öğrendim.
Yeni Havalimanı’nın ilk alınan personeli, ornitolog, yani kuş bilimciler olmuş.
2013’ten bu yana bölgede kuş hareketleri yakından takip ediliyor. Eylül 2014’te ise buraya kuş radarı konulmuş. Kuşların göçlerinden bölgedeki çöplüğe kadar bölge çok detaylı inceleniyor.
Çöplük Kalkıyor
Eğer 3. Köprü yolunu kullanıyorsanız veya Yeni Havalimanı’na kuzeyden gittiğinizde Odayeri Çöplüğü’nden geçerken burnunuzun direği koku nedeniyle sızlamaya başlar.
Bu çöplük, havalimanına çok yakın. Kuşlar, özellikle de martılar için çöplük bir ‘besin yuvası’. Uçaklara karşı en umursamaz hayvanlardan biri de martılar.
Odayeri çöplüğü, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren kapatılıyor. Bundan sonra çöp depolama merkezi olarak Yeni Havalimanı’na 70 km mesafedeki Seymen kullanılacak.
Martılar, yiyeceklerini Odayeri Çöplüğü’nden buluyor. Sonra da su içmeye Yeni Havalimanı’nın yakınındaki Terkos Gölü’ne gidiyor.
Martılar daha sonra Karadeniz’e yıkanmaya geçiyor. Dinlenme alanları da Yeni Havalimanı. Bu bilgiler, onlarca martıya takılan özel GPS sinyallerinden elde edildi.
Besin zincirinin Odayeri ile kırılmasıyla burası rehabilite edildikten sonra martılar otomatikman Seymen’e kayacak. Böylelikle en önemli dertlerden biri de ortadan kalkacak.
Göçmen Kuşlar
Yapılan incelemede, kuşlar yoğun olarak şubat-mart aylarında göç dalgası ile Yeni Havalimanı’ndan geçiyor. Türkiye’ye ulaşıyor.
Göçteki en tehlikeli kuş iri olması nedeniyle leylek. Sürüler halinde gelen leylekler, yavru doğurmak için geliyor. Yani yanlarında ‘bebek’ leylekler yok.
Bu dönemde kuş sürüleri ile mücadelede ses, ışıklı uyarılar yapılacak. Yırtıcı kuşlar beslenecek. Ayrıca silahlı timler sürekli nöbet tutacak.
Yaklaşma haritalarına kuş modları konulacak. Tahmini göçün şubat sonunda başlayıp 20 Mart gibi bitmesi bekleniyor. Bu dönemde kuşla mücadele edilecek.
Dönüş yolunda ise kuşların popülasyonları yavruları ile birlikte yüzde 50 artıyor. Dönüş yolu ise daha güneyden. Yani Atatürk Havalimanı üzerinden geçiyor.
Örnek, Seattle Seatac Havalimanı
Kuş konusunda en mustarip havalimanlarının başında Seattle’daki Tacoma Havalimanı Havalimanı geliyor.
Kısaca Seatac olarak adlandırılan havalimanı, kuş mücadelesinde aldığı önlemler, Yeni Havalimanı tarafından da yakından takip ediliyor.
Verilen bu cevaplar, aklımdaki birçok sorunun ortadan kalkmasına neden oldu. Ama sonuçta kuş bu. Tabii iki operasyon sırasında neler olacağını yaşayarak görebileceğiz.
Yer Kontrol Sistemi
Yeni Havalimanı’nda kuş kontrol sistemi gayet başarılı işliyor.
Açılışla birlikte pist yüzeyinde bir önceki uçaktan düşen parçaları tespit eden, yağan karın ne kadar olduğunu anında ölçen, göçük veya zemindeki farklılıkları bulan uyarı sisteminin alımı için de görüşmeler yapılıyor.
Ancak Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ), ana işletim sözleşmesini hazırlarken bu tür yeni nesil cihazların kullanımını zorunlu hale getirmemiş.
Yaklaşık 5 – 6 milyon Euro’luk sistem, işletme şartnamesinde olmadığı için ‘Acaba alınsa mı?’ sorusuyla muhatap oluyor.
Bu sistemin yer aldığı havalimanlarında havayolları riskler azaltıldığı için daha düşük sigorta maliyetleri ödüyor. Dünyanın en büyük havalimanını yaparken bu tür detaylara önem vermek gerekiyor.