Avrupa havayolu pazarının 2013 yılı performansı, sektörü yakından takip edenleri endişelendirmeye devam ediyor.
Bir iki istisna dışında, network taşıyıcı olarak tâbir edilen havayolu şirketleri arasında büyüme kaydeden yok gibi.
2008-2009 küresel mâlî krizle birlikte derin bir duraklama dönemine giren Avrupa havayolu pazarı, bir türlü arzu edilen toparlanmayı gerçekleştiremiyor.
Yılın ilk dört ayına yönelik olarak havayolu şirketlerinin faaliyet raporları üzerinden yaptığımız araştırmaya göre, yolcu sayısı bazında Avrupa’nın ilk on network taşıyıcısı şu şekilde sıralandı:
1- Lufthansa
2- Air France
3- Türk Hava Yolları
4- British Airways
5- KLM
6- Alitalia
7- SAS
8- Iberia
9- Swiss
10- Austrian
Tabii bunlara ilave olarak, çok büyük oranda Avrupa Birliği dahilinde faaliyet gösteren Ryanair ve easyJet‘in, genel sıralamada ilk üçe girdiğinin de belirtilmesi gerekiyor.
Yeniden network taşıyıcılara dönmek gerekirse, yazımızın başında da belirttiğimiz gibi, sektörde kronik bir durgunluk hâkim.
Yılın ilk dört ayına ASK (Available Seat Kilometers) ve RPK (Revenue Passenger Kilometers) açısından bakıldığında, ASK miktarının neredeyse aynı seviyede kaldığı, RPK’nın ise ancak %1,5 – 2 aralığında bir artış kaydedebildiği görülüyor.
Genel doluluk oranının (Load Factor) ise son yıllarda olduğu gibi yüksek seviyelerde seyrettiği söylenebilir.
Ele aldığımız havayolu şirketleri arasında, LF oranı %70’in altında kalan SAS’ın dışındaki tüm aktörler, uçaklarını %75’in üzerinde doldurmayı başarmış durumda.
ASK ve RPK artış oranlarında ilk sırada çok büyük bir farkla Türk Hava Yolları yer alıyor.
Şirketin ilk beş aydaki ASK artış oranı %22’yi bulurken, RPK değişimi %29 gibi son derece yüksek bir seviyeye ulaştı.
Türk Hava Yolları’nı RPK bazında en yakından takip eden şirketler, British Airways (%5) ve Swiss (%4,5).
Diğer şirketler genel olarak yılı çok küçük artış veya azalışlarla devam ettirirken, Iberia ve Austrian’ın bu gruptan negatif ayrıştığı dikkatleri çekiyor.
British Airways ile birleşmesinin ardından, hedeflenen dönüşümü bir türlü gerçekleştiremeyen şirket, yılın ilk beş ayında %20’lere varan ASK ve RPK düşüşü yaşadı.
Iberia’nın özellikle Avrupa pazarındaki küçülmesi, dramatik bir görünüme bürünmüş durumda.
Daha dün IAG CEO’su Willi Walsh’a atfen yayımlanan bir haberde, İspanyol düşük maliyetli taşıyıcı Vueling’in, önümüzdeki 3-5 sene içerisinde Iberia’nın önüne geçeceği belirtiliyor.
Iberia’nın ardından en fazla küçülen şirket, Austrian oldu.
Ocak-Mayıs döneminde Austrian’ın ASK miktarı bir önceki yıla nispeten %9 azalırken, RPK miktarında bu oran %7’ye yaklaştı.
Görünen o ki, Avrupa iç hat pazarı, ABD iç hat pazarının geçirdiği dönüşüme benzer bir sürecin içerisine girmiş durumda.
Yakın bir gelecekte, Avrupa’nın hâkimi düşük maliyetli taşıyıcılar olurken, network taşıyıcılar da tıpkı ABD’de olduğu gibi, iç hat uçuşlarındaki hizmet seviyesini, düşük maliyetlilerinkine yakın bir noktaya çekecek.
Avrupalı havayolu şirketlerinin dış hat pazarındaki en önemli rakipleri ise, Türk Hava Yolları ve Emirates olacak.