Açık Semalar Bulutlanıyor mu?

1978 yılında çıkan “Airline Deregulation Act” ile iç hatlarındaki hat, tarife ve ücret kısıtlamalarını kaldıran ABD, 1979 yılından itibaren diÄŸer devletlerle “açık semalar” anlaÅŸmaları yapmanın yollarını aramaya baÅŸladı. Sektörde liberalleÅŸmenin saÄŸlanabilmesi halinde verilen hizmetin çeÅŸitlenerek kalitesinin artacağı, yolcu trafiÄŸindeki yükseliÅŸin iktisadî büyümeyi beraberinde getirip neticede daha fazla kiÅŸinin iÅŸ bulabileceÄŸi savunuluyordu. 2006 yılına gelindiÄŸinde ABD toplam 76 ülke ile ikili “açık semalar” anlaÅŸması yapmış durumdadır.

Öte yandan Avrupa BirliÄŸi (AB) ile ABD arasında yıllar süren görüşmelerden sonra 18 Kasım 2005’te bir anlaÅŸmaya varıldı. Görüşmelerin bu denli uzamasının baÅŸlıca dört sebebi bulunuyordu:

1- Kabotaj Hakkı: ABD ve Avrupa’daki büyük havaalanlarının “hub & spoke” yapısına açılması.

2- Amerikan havayolu şirketlerinin yabancı mülkiyetine açılması. (Hem kendi havayollarını korumak hem de askerî ihtiyaç halinde kullanmak üzere ABD, havayollarında bulunan yabancı mülkiyeti oranını kısıtlıyor)

3- ABD ve AB havayolu sektörlerindeki vergi düzenlemeleri

4- Anti-tekel (antitrust) düzenlemeler

AnlaÅŸmanın hem ABD hem de AB’ye üye 25 devlet tarafından onaylanması gerekiyor. Ancak bu geliÅŸmenin ardından, yıllardır açık semalar kavramanın lokomotif ülkesi konumundaki ABD’de beklenmedik itirazlar yükselmeye baÅŸladı. 11 Eylül saldırılarının ardından kurulan “korku imparatorluÄŸu”, Amerikalıların her türlü yabancı etkiye şüphe ve ön yargıyla bakmasına yol açmaktadır. Bu sebeple yukarıda ikinci maddede belirttiÄŸimiz konu ile ilgili olarak Amerikalı havayolları, sendikalar, kongre üyeleri gibi etki grupları açık semalara karşı 2006 başından itibaren açıktan açığa muhalefet etmeye baÅŸladılar. Zira yabancıların Amerikalı havayollarında hisse satın alıp söz sahibi hale gelmeleri büyük bir millî tehlike olarak algılanıyor. Bu yüzden Haziran ayında onaylanması hedeflenen yasa tasarısının, kanunî prosedür gereÄŸi en erken Ekim ayında imzalanabileceÄŸi anlaşılıyor. Fakat 10 AÄŸustos 2006 tarihinde Ä°ngiliz polisinin yaptığı açıklamalar, nasıl bir “Orwellian” dünyaya doÄŸru yol aldığımızı göstermesi açısından son derece çarpıcıdır.

Her halde bu geliÅŸme, ABD’nin onyıllardır sürdürdüğü açık semalar politikasının en azından bir süre daha rafta beklemesine, göklerdeki bulutlanmanın artmasına sebep olacaktır.