Yazın başlamasıyla birlikte Avrupa hava sahasındaki sıkışıklık iyice hissedilir hâle geldi.

EUROCONTROL’ün 2025 yaz tahminlerine göre yoğun günlerde ortalama 37.000 uçuş beklentisi bulunuyor.

Bu sayı, 2024’e kıyasla en az yüzde 5’lik bir artış anlamına geliyor.

Gelgelelim, genel ortalamaya değil de ayrıntılara baktığımızda resim tamamen değişiyor.

Avrupa’nın güneybatı, güneydoğu ve orta bölgeleri, 2019’a kıyasla yüzde 30-40 oranında daha fazla uçuşu yönetmek zorunda kalıyor.

Rusya – Ukrayna savaşı sebebiyle hava sahasının yüzde 20 kadar daha dar olduğunu da hatırlatalım.

Avrupa’da her ülke kendi ATS (Air Traffic Service) sistemini işletiyor. Bu durum, kontrol merkezleri arasında koordinasyon ve teknolojik uyumsuzluk sorunları yaratıyor.

Tek bir kontrol sistemi yerine, parçalı bir yönetim yapısının olması, hava trafik kontrol birimleri (ATC: Air Traffic Control) üzerindeki iş yükünü artırıyor.

Buna bir de Hava Trafik Servis Sağlayıcılarındaki personel sayısı ve altyapı eksikliği katıldığında, sıkıntı iyice artıyor.

Tüm bu unsurlar yetmezmiş gibi özellikle Fransa’da sık sık yapılan ATC grevleri, havalimanı kapasitelerini yüzde 25-50 oranında düşürüyor.

Örneğin, bugün ve yarın düzenlenecek grev sebebiyle Ryanair, 170 seferini iptal etti. Bu karar, 30.000’den fazla yolcunun seyahat planlarının altüst olması anlamına geliyor.

Peki bu durum neden sürekli tekrarlıyor? Bunun çözümü ne?

Aslında çözüm önerileri de yıllardır aynı. Temcit pilavı gibi pişirilip pişirilip yeniden sunuluyor.

• Tek Avrupa Gökyüzü (Single European Sky): Hava sahasının fonksiyonel bloklara ayrılması, ATS’lerin entegre çalışması hedefleniyor; bu sayede gecikme, maliyet ve çevresel etkilerin azaltılması bekleniyor.
• Personel Artırımı ve Dijitalleşme: Yeni hava trafik kontrol memuru alımları hızlandırılmalı; dijital platformlar (SWIM, ADS‑B) devreye sokulmalı ve otomasyon artırılmalı.
• Ulusal Reformlar: İngiltere, 1950’lerden bu yana en kapsamlı hava sahası yeniden yapılandırmasını başlattı; rotaları yeniden düzenleyip hava koridorlarını optimize ediyor.

Sonuçta Avrupa’da hava trafiği Covid-19 krizi öncesi seviyelerini zorlarken, hava trafiğinin yönetimindeki zayıflık, sektördeki tüm paydaşları olumsuz etkiliyor.

Gecikmeler, hızla artan yolcu şikayetleri ve havayolu maliyetleri artık günlük sorun haline geldi.

Yukarıda belirttiğim üç noktada yapılacak reformlar, yalnızca gecikmeleri azaltmakla kalmayacak; aynı zamanda Avrupa havacılığının güvenilirliğini ve rekabet gücünü de artıracaktır.