Havacılıkta kullanılan bir çok terimin aslında denizcilik kökenli olduğunu biliyoruz.

Hatta yolcuların, uçaklara, sol taraftaki kapılardan binmesi gibi şaşırtıcı uygulamalar bile denizcilikten gelmiş oluyor

İlk olarak denizcilerin kullandığı ve 20. yüzyılda havacıların da benimsediği bir diğer terim, hız ölçüm birimi “knot” (KT).

Türkçede “düğüm” anlamına gelen knot, basit ama zekice bir ölçüm tekniğinden doğdu.

Yelkenli gemiler çağında gemiciler, hızlarını ölçmek için, üstünde düğümler ve ucunda ağırca bir tahta parçası bulunan bir halatı suya salar, belirli süre boyunca kaç düğümün parmaklarının arasından geçtiğini sayardı.

Her düğüm arasındaki mesafe ve süre öyle ayarlanmıştı ki elde edilen sayı geminin saatte deniz mili cinsinden hızını verirdi. Bu yüzden knot, bugün de 1 deniz milinin saatte kat edilmesi demektir.

Deniz mili, coğrafyayla doğrudan ilişkilidir.

Dünya meridyenleri üzerinde bir enlem dakikasına karşılık gelir ve uluslararası kabul gören değeri 1.852 metredir. Harita ve seyir hesapları enlem boylam ızgarası üzerinden yürütüldüğü için uzaklıkların deniz miliyle ifade edilmesi doğaldır.

Dolayısıyla hızın da deniz mili esas alınarak ölçülmesi işlerliği artırır. Bir gemi kaptanı ya da bir pilot haritada iki nokta arasındaki açısal mesafeyi dakikayla ölçer, bunu doğrudan NM (nautical mile) olarak okur ve hızını knot olarak tuttuğu anda süre hesabını zihninde bile kolayca yapar.

Havacılıkta knot’un tercih edilmesinin bir başka sebebi, küresel standartlaşmadır.

Uçuş planları, hava trafik kontrol talimatları, rüzgâr raporları ve METAR kodları, hızları KT cinsinden verir. Kokpitte görülen IAS/TAS/GS değerleri genellikle knot la gösterilir. Örneğin 15 KT yan rüzgâr limiti olan bir pistte rüzgâr 300/20 KT ise pilot bunun sınırı aştığını hemen anlar.

Basit bir dönüşümle 1 KT ≈ 1,852 km/s olduğu için 480 KT seyir hızı yaklaşık 889 km/s eder.

Knot aynı zamanda dilsel bazı karışıklıkları da önler. Teknik olarak “knots per hour” diye bir şey yoktur çünkü knot zaten hız birimidir. Havacılıkta doğru kısaltma kt ya da bağlama göre KT’dir, günlük kullanımda kts görülebilir.

Sonuç olarak knot, kökenini ilkel bir tahta parçası ve düğüm yönteminden alsa da coğrafyayla birebir uyumlu deniz mili tanımı sayesinde denizde ve gökte gezegen ölçeğinde ortak bir dil sunar.

Harita, rota ve zaman üçlüsünü sadeleştirdiği için de modern seyrüsefer işlemlerinde yerini korur.