Uçuş emniyetini sağlamanın en temel unsurlarından bir tanesi, uçakların teknik bakım işlemlerinin zamanında ve gerektiği gibi yapılmasıdır.
Uçak ve motor üreticisi firmalar, teknik bakımların hangi sıklıkta ve nasıl yapılacağına dair son derece ayrıntılı talimatlar yayınlarlar.
İnsan tarafından üretilen belki de en karmaşık makine olan uçakların sağlıklı bir biçimde işleyebilmesi için bu talimatlara sıkı sıkıya uyulması gerekir.
Uçağın yaşı, uçuş saati, toplam iniş/kalkış sayısı gibi parametreler, yapılacak teknik bakımların sıklığını ve kapsamını belirler.
Temelde Hat bakımı, A Bakımı, C Bakımı ve D Bakımı olmak üzere dört tip teknik bakım vardır.
Gelin şimdi hep birlikte bunlara kısaca bir göz atalım.
Hat Bakımı
Hat Bakımı veya İngilizce söylenişiyle Line Maintenance, her bir uçuşun ardından hızlıca yapılan kontrollerdir.
Uçağın tekerlekleri, frenleri yağ ve hidrolik sıvılarının seviyeleri bir sonraki uçuştan önce mutlaka denetlenir.
Ayrıca uçağın sistemleri tarafından herhangi bir arıza ikazı belirtiliyorsa, bunlara da bakılır.
Yine bir önceki uçuş sırasında kabin veya kokpit ekibi tarafından tespit edilmiş bir arıza varsa ve tamiri mümkünse, hat bakımı sırasında bu işlem de yapılır. (Ör: Yerinden çıkmış bir koltuk masası)
“A” Bakımı
A Bakımı, her 8 ilâ 10 haftada bir gerçekleştirilir.
Filtreler değiştirilir, kritik sistemler yağlanır ve mesela acil tahliye botları gibi acil durum ekipmanları ayrıntılı bir biçimde kontrol edilir.
Boeing 737 tipi bir uçağın A Bakımı, 6 saatten 24 saate kadar sürebilir.
“C” Bakımı
Uçağın tipine göre her 18 ilâ 24 ay arasında bir gerçekleştirilir.
Yine uçağın tipine göre iki-üç hafta kadar sürebilir.
Ağır bakım kategorisindeki C bakımları sırasında kapı kilitleri, yardımcı güç ünitesinin yakıt borusu, motor girişlerindeki en küçük çatlaklar gibi tüm ayrıntılar kontrol edilir ve gerekli tamir ve bakım işlemleri yerine getirilir.
“D” Bakımı
D bakımı, bir uçağın kullanım ömrü boyunca girebileceği en kapsamlı bakım türüdür.
Tipten tipe ve toplam uçuş saatine göre değişmekle birlikte, 6 ilâ 12 yılda bir gerçekleştirilir.
Bu süre Boeing 787 gibi yeni nesil uçaklarla uzamıştır.
Zira Boeing 787’nin ilk D bakımı 12. yılda gelirken, bu süre Boeing 777 için 8 yıl, Boeing 767 ve Airbus A330 için 6 yıldır.
D bakımı sırasında uçak adeta tamamen sökülür ve yeniden birleştirilir.
Uçağın kabinindeki her şey çıkarılır. Koltuklar, tuvaletler, mutfaklar, baş üstü dolapları…
İş bununla da kalmaz. Motorlar ve iniş takımları bile sökülüp, kontrol edilip, gerekli bakımları yapıldıktan sonra yeniden takılır.
Bu yüzden, uçakların kabinlerinde kapsamlı bir değişiklik yapılacaksa, mesela IFE sisteminin veya tüm koltukların değişmesi, bu işlem C ve D bakımlarının tarihine denk getirilir.
“B” Bakımı Nerede?
Tabii bu noktada aklınıza şu soru gelebilir:
“A, C ve D bakımları varsa, B bakımı nerede?”
Aslında eskiden B bakımı da yapılmaktaydı.
Ancak zaman içerisinde, B bakımı sırasında yapılan işlemler, A bakımı kapsamına alındı.
Bu yüzden B bakımı uygulamadan kalktı.