Uçuşlar başlamış olsa da halen dünya genelindeki yolcu uçaklarının üçte biri park halinde bulunuyor.
Havayolları, parktan çıkaracakları uçakları belirlerken daha ziyade yeni uçakları tercih ediyor.
Yine eğer öyle bir imkânları varsa, havayolları, kiralık uçaklardan ziyade kendi mülkiyetlerindeki uçakları kullanmayı yeğliyor.
Geçtiğimiz Ocak ayında fiilen hizmette olan uçakların yarısı kiralık statüsündeyken, günümüzde bu oran %43’e gerilemiş durumda.
Hâl böyle olunca, hem yeni uçakların hem de uçak kiralarının fiyatları yakın geçmişte görülmemiş derecede düşük seviyelerde seyrediyor.
Yapılan bazı tahminlere göre dar gövdeli yeni uçakların fiyatları %20-25, geniş gövdelilerin ise %25-30 arasında düşmüş.
Boeing 747 ve Airbus A380 gibi artık gözden çıkarılmış super-jumbo kategorisindeki kullanılmış uçakların satış değerinin yarıdan fazla düştüğü belirtiliyor.
Uçak kiralarındaki düşüş oranı daha da yüksek.
Yeni uçakların kira bedellerindeki düşüşün %30’u aştığı söyleniyor. İkinci eldeki düşüş ise hem dar hem geniş gövdeli uçaklar için %30 civarında.
Uçakları Önce Satıp Sonra Kiralamak
Taze nakit girişi elde etmek isteyen havayollarının kendi mülkiyetlerindeki uçakları satıp bunları yeniden kiralamaları, sektörde çok uzun zamandır yapılan bir uygulama (sale and leaseback).
Gelgelelim, binlerce uçağın yerde yattığı bir dönemde böyle bir yönteme başvurmak ne kadar mantıklı, doğrusu son derece tartışmalı.
Halen uçuş yasağı sebebiyle yerde tutulan ve sayıları neredeyse bine yaklaşan Boeing 737 MAX’ların dönüşü de hesaba katıldığında, pazardaki uçak bolluğunun ulaşacağı noktayı kestirmek pek zor değil.
Bununla birlikte, Hindistan’ın en büyük havayolu şirketi IndiGo bu yönteme başvurarak en az 20 milyar Rupi (268 milyon USD) elde etmeyi amaçlıyor.
Avrupa’nın önde gelen havayollarından easyJet de aynı yöntemden faydalanıyor.
EasyJet, toplam 23 tane uçağını satıp kiralayarak, 608 milyon Pound (771 milyon USD) tutarında bir nakit elde edecek.
Örnek vermek gerekirse, bu 23 uçağın beş tanesi Airbus A321neo tipinde ve yaşları sadece 5 ilâ 9 ay arasında değişiyor.
31 Mart 2020 tarihi itibarıyla toplam değerleri 167 milyon Pound olan bu uçaklar, 10 yaşını dolduracağı tarihe kadar kiralandı.
Ülkemizden THY’nin de hem uçak hem de motor konusunda benzer bir planı olduğu daha önceki aylarda basına yansımıştı.
Lâkin THY’nin filosundaki uçaklardan nispeten yeni olanların tamamı finansal kiralama yöntemiyle alınmış durumda. Yani THY’nin bu uçakları satmak gibi bir opsiyonu yok.
Şirketin mülkiyetindeki uçaklar ise 10 yaş ve üzerinde olanlar. Yani günümüzde havayolları tarafından pek tercih edilmeyen ve bu yüzden satış fiyatları en fazla düşen uçaklar.
Neticede, Covid-19 krizi dönemine daha genç ve kendisine ait uçaklarla giren havayollarının, rakiplerine göre daha avantajlı olduğu söylenebilir.