Bir zamanların efsanevî uçağı Airbus A340’ın dünya genelindeki kullanımı her geçen gün azalıyor.
Üretimi 2011 yılının Kasım ayında resmen sona eren uçağı filosunda bulunduran havayolu sayısı da aynı paralelde seyrediyor.
Geçtiğimiz Temmuz ayında Virgin Atlantic, elindeki son beş A340’ı bu yılın sonuna kadar emekli edeceğini duyurmuştu.
OAG tarafından hazırlanan bir analizde, A340 tipi uçakların dünya genelindeki uçuş sayısı yıllık bazda ele alınmış.
Buna göre A340 kullanımı, 2008 yılında zirveye ulaşmış.
O yıl bu tip uçaklarla 206.000 adet uçuş yapılmış. Bir başka deyişle havayolları her gün A340’ları neredeyse 560 kez kullanmış.
A340 kullanan havayolu sayısı ise 43 olmuş.
Açık ara farkla dünyanın en büyük A340 işletmecisi konumundaki Lufthansa, 2010 yılında icra ettiği 31.200 uçuşla bu konuda rekor kırmış.
Lufthansa’nın A340 uçuşları günümüzde, zirve noktasına göre yarıdan fazla azalmış durumda.
2019 yılında 14.528 adet A340 uçuşu planlayan Lufthansa’yı, 7.643 uçuşla Iberia ve 5.321 uçuşla Mahan Air takip ediyor.
Airbus A340
Haziran 1987’de başlatılan A330/340 projesinin ilk meyvesi denilebilecek olan A340’ın ilk deneme uçuşu 1991 yılının 25 Ekim gününde gerçekleştirilmişti.
Airbus firmasının arkasındaki iki güçlü ülke Almanya ve Fransa’nın bayrak taşıyıcı şirketleri Lufthansa ve Air France, Mart 1993’te, A340’ı hizmete sokan ilk taşıyıcılar olmuştu.
Airbus’ın ilk dört motorlu uçağı olan A340, o an itibarıyla Avrupa tarafından üretilen en büyük uçak ünvanını da eline geçirmişti.
Projenin başlarında -200 ve -300 modelleri üretilmişti. -200, tam yüklü olarak 15.000 Km’ye uçabilirken, -300’de bu mesafe 13.700 Km idi.
A340, karbonfiberden üretilmiş olan kuyruğunun dikey bölümünün içerisinde akaryakıt deposu bulunan ilk uçak olma ünvanına da sahipti.
ICAO’nun resmî kurum dergisi ICAO Journal’ın Ocak 1992 sayısında o zamanlarda henüz geliştirilme aşamasında olan Airbus A340 ile ilgili bir haber hazırlanmıştı.
Haberde özellikle çok uzun menzillerde dört motorlu uçağın bir avantaj olduğu vurgulanırken, motor tasarımlarının “kalkış esnasında bir motorun arızalanması” ihtimaline göre yapılıyor oluşu ve ETOPS uygulaması, A340’ın dört motorunun, çift motorlulara göre sağladığı üstünlükler arasında sayılmıştı.
Gel gelelim yıllar geçtikçe, bundan 25-30 sene evvel faydaları sıralanan o dört motor, A340’ın rakiplerine göre en büyük dezavantajı olarak öne çıkmıştı.
Özellikle artan akaryakıt fiyatları ve bakım maliyetleri, havayolu şirketlerinin uzun menzilli filoları için Airbus A330 ve Boeing 777 gibi çift motorlu uçaklara yönelmelerine sebep olmuştu.
Ülkemizden Türk Hava Yolları (THY), A340’ın ilk müşterilerinden bir tanesiydi.
Siparişi 1990 yılında verilen, ilk uçuşunu 8 Haziran 1993’te yapan ve THY filosuna TC-JDJ tesciliyle katılan ilk A340 (İstanbul), 26 Temmuz 1993 tarihinde Fransa’nın Toulouse kentinden İstanbul’a getirilmişti.
THY yeni satın aldığı A340’ları ilk aşamada Tokyo, Singapur ve Bangkok hatlarında kullanmaya başlamıştı.