İstanbul Yeni Havalimanı’nın açılışı üçüncü kez ertelendi.
Az önce Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) yaptığı bildirime göre, İstanbul Yeni Havalimanı’nın “big-bang” olarak adlandırılan büyük taşınma operasyonu bu kez, Nisan ayının başına ötelendi.
Son anda yine bir değişiklik olmazsa, taşınma işinin bu kez 5, 6 ve 7 Nisan günlerinde gerçekleştirilmesi planlanıyor.
Hatırlanacağı üzere yeni havalimanının asıl açılış tarihi 31 Ekim 2018‘di.
Ancak havalimanındaki çalışmaların tamamlanamaması sebebiyle açılış, 31 Aralık 2018‘e ertelenmişti.
Havalimanı tam operasyon için hazır olmayınca, açılış 3 Mart 2019 tarihine kalmıştı.
Bununla birlikte sadece THY, yeni havalimanından sembolik olarak beş noktaya (Ankara, İzmir, Antalya, Lefkoşa, Bakü) günde birer sefer yapmaya başlamıştı.
Aralık ayının başlarında bu hatlara, Adana ve Trabzon da eklenmişti.
Yeni Havalimanının Açılmasından Kasıt Ne?
Gerek projeyle ilgili ihale şartnamesinde ve gerekse son anâ kadar DHMİ ve İGA yetkilileri tarafından yapılan açıklamalarda, yeni havalimanı hizmete girdiğinde, Atatürk Havalimanı’ndan icra edilmekte olan hem charter hem de tarifeli tüm “yolcu uçağı” seferlerinin, yeni havalimanına kaydırılacağı belirtilmişti.
Yani yeni havalimanının açılması, Atatürk Havalimanı’ndan yapılan tüm yolcu seferlerinin bir iki gün içerisinde tamamen buraya kaydırılması anlamına geliyordu.
Ancak ne 31 Ekim 2018, ne 31 Aralık 2018, ne de 3 Mart 2019 tarihlerinde bu hedef gerçekleştirilemedi.
Özellikle terminal binası içerisinde ve çevresindeki bir çok noktada inşaat faaliyetlerinin devam ediyor oluşu, yeni havalimanının açılmasının önündeki en önemli engel olarak görülmekte.
Yeni havalimanını kullanan yolcuların bizzat gözlemlediği üzere; duty-free satış yerleri, yiyecek-içecek alanları, diğer perakende satış dükkânları, özel yolcu salonları, yolcu biniş köprüleri, otopark ve benzeri daha bir çok noktada, inşaat çalışmaları devam ediyor.
Ayrıca havayollarına hizmet verecek olan ikram, yer hizmetleri ve kargo operasyon binalarının bitirilememesi, ikinci erteleme kararındaki bir diğer önemli etken olarak göze çarpıyor.
Bunların yanı sıra, THY’nin kabin ve kokpit ekiplerinin kullanacağı “ekip terminali” (Crew Terminal), ağır teknik-bakım hangarları gibi daha bir çok kritik binanın yapımı tamamlanmış değil.
İkram ve Kargo Nasıl Taşınacak?
Bu noktada, Nisan ayında yapılması planlanan taşınma sonrasının zihinlerde daha berrak bir biçimde canlanması için iki örnek verelim:
Uçak içi ikram hizmetini sağlayan THY DOCO, LSG ve Sancak Catering adlı ikram firmalarının hepsinin bina inşaatları halen devam ediyor.
Yani bu binalar tamamlanana kadar, uçakta yolculara ikram edilen yemekler, söz konusu firmaların Atatürk Havalimanı’nda bulunan tesislerinde hazırlanacak ve buradan kamyonlarla, yeni havalimanına taşınacak.
Bu durum hem ciddi bir ulaşım ve overcatering maliyetine, hem de zaman zaman rötarlara sebep olacak.
Kargoda durum daha da karışık.
Zira %80 oranındaki pazar payıyla bu havalimanının açık ara hâkim konumdaki havayolu olan THY, kargo binasının hazır olmaması sebebiyle, kargo uçaklarını Atatürk Havalimanı’nda konuşlandırmaya devam edecek.
Yolcu uçakları ve kargo uçakları arasında aktarılması gereken transfer kargo, iki havalimanı arasında gün boyunca sürekli bir biçimde taşınacak.
Kargo için yapılan bu planın, ikramdakinden de öte, ilave maliyetlerin yanı sıra müşteri kaybına da yol açma ihtimali bulunuyor.
THY’nin transfer kargo operasyonuna ilişkin planı hakkındaki yazımıza şuradan ulaşabilirsiniz.
Açılış İçin Ne Gerekiyor?
Yeni havalimanının tam olarak açılabilmesi için öncelikle terminal ve çevresinde süren inşaat faaliyetlerinin yanı sıra yukarıda belirttiğimiz operasyonel binaların tamamlanması gerekiyor.
Aksi bir durumda, havalimanı operasyonunun işleyişinde çok ciddi sıkıntılar yaşanması kaçınılmaz hale gelecektir.
Gün boyunca kamyonlar buraya yüzlerce kez giriş çıkış yapacaktır.
Buna ilave olarak iki havalimanı arasındaki 50 km’yi bulan hat üzerinde yapılacak ikram ve kargo taşıması, ilgili tüm firmalara büyük bir mâli külfet çıkaracaktır.
Üçüncü Pist Ne Zaman Hizmete Girecek?
İGA ve DHMİ yöneticilerinin geçtiğimiz dönemde sık sık yaptığı açıklamalara göre, projenin birinci fazı aslında, üçüncü pistin açılmasıyla birlikte tamamlanacak.
Yani projenin birinci fazı temel olarak üç pist ve 90 milyon yolcu kapasiteli bir terminal binasından oluşmakta.
Ve yeni havalimanı için en kritik konulardan bir tanesi, henüz inşa aşamasındaki işte bu üçüncü pist.
Zira yeni havalimanından yapılacak iç hat uçuşları için, terminalin güneydoğusundaki iskele (pier) ayrılmış durumda.
Normal şartlarda üçüncü pist, iç hat uçuşları için kullanılacak.
Ancak bu pist tamamlanmadığından, iç hat uçuşu yapan uçaklar şu an için, oldukça uzun bir mesafe kat ederek taksi yapmak zorunda kalıyor.
Havalimanı neredeyse tamamen boş olduğu halde, taksi süresi 20 – 25 dakika arasını buluyor.
Tam olarak operasyona açıldığında, bu sürenin iki katına çıkabileceği ve yer operasyonunda büyük karmaşaya ve bunun sonucunda uzun rötarlara sebep olabileceği konuşuluyor.
Bu pist hizmete girmeden yeni havalimanının açılması halinde, her ne kadar kâğıt üzerinde %15 oranında bir fark olsa da, fiilî operasyonda Atatürk Havalimanı ile hemen hemen aynı miktarda uçuş trafiğine hizmet verilebileceği belirtiliyor.
Dolayısıyla, yeni havalimanından tam anlamıyla verim alınabilmesi için, üçüncü pistin bir an önce bitirilmesi gerekiyor.