Airbus ilk olarak dev uçağına A3XX dediğinde Toulouse’da ana merkezindeydim.
Sonrasında A380 haline gelen uçak fabrikadan törenle çıkartıldı. Gökyüzüyle tanıştı. Sonra da ilk müşterisi Singapur Havayolları’na teslim edildi.
Tüm gelişmeleri Toulouse’dan takip ettim.
2007’de hizmete giren uçaktan Airbus bugüne kadar 331 adet sipariş aldı. Bunlardan 234 adedi, müşteri havayollarına teslim edildi.
İki katlı uçan dev ile bugüne kadar yaptığım uçuşlarda heybetli ama insana uçma duygusunu kaybettiren yapısı ile dikkati çekti.
Bir dönem Airbus, Türk Hava Yolları’na da A380’leri önerdi. Hatta ciddi bir pazarlama faaliyetindeydi. Uçak tanıtım uçuşlarıyla İstanbul’a geldi. Airex fuarlarına katıldı.
THY yönetimi de uçağı dikkatle takip etti. Ancak Atatürk Havalimanı’nın durumu ihtiyaçları hep öteledi.
Emirates’in Hareketi
A380’in en büyük kullanıcısı Dubai merkezli Emirates Havayolları oldu.
Şirket bugüne kadar tam 109 adet A380 teslim aldı. Geçen yıl da 20 adetlik sipariş vererek Airbus’ın A380 imalat hattına ‘hayat öpücüğü’ vermişti.
Emirates geçtiğimiz günlerde ani bir hareketle Airbus’a 2 adet A380 yerine 3 adet A350 alacağını bildirdi.
Airbus Ne Karar Verecek?
Bu adım kuşkusuz Toulouse’da Airbus üst yönetimine soğuk terler döktürdü.
Bir süredir Emirates mevcut A380’leri ekonomik bulmadığını Airbus’tan konuyla ilgili öneride bulunmasını istemişti.
Yeni bir motor ile A380neo projesi seslendirilse de bir süre sonra bu projeden vazgeçildi.
Boeing Haklı Çıktı
Daha büyük uçaklar, daha da düşen koltuk maliyetleri…
Airbus’ın 2000’lerin başındaki iddiası buydu.
Boeing ise daha küçük ve ekonomik uçaklarla doğrudan uçuşların tutacağını iddia ediyordu.
Görünen o ki bu iddiayı şu anlık Boeing kazanmış durumda.
Siparişler Değişiyor
Havayolu pazarındaki değişimler havayollarının siparişlerini de etkiliyor.
Bir bakıyorsunuz 777X’in en büyük müşterilerinden biri olan yine Emirates, “Bu uçak biraz büyük. Siparişin bir bölümünü 787-9 ile değiştirelim” diyebiliyor.
Veya Qatar Airways, A321neo siparişlerinin 10 adetini uzun hatlarda uçabilen A321neo LR’a çevirebiliyor.
THY Ne Yapıyor?
Türk Hava Yolları, son yıllardaki hızlı büyümesinin aksine uçak modeli seçimlerinde daha çekingen davranıyor.
Yeni bir modelin ‘launch customer’ yani ilk müşterisi olmak yerine, beklemeyi tercih ediyor.
Diğer havayollarının ne yaptığını gözlemliyor. Ancak gözlemlerken zaman kaybediyor. 787 hizmete girdikten 8 yıl sonra uçak THY’ye gelecek.
A350’nin ilk hizmete girmesinin üzerinden ise 5 yıl sonra ilk uçak alınacak.
THY’nin pazardaki hızlı değişimlere 787’nin sadece 9 veya A350’nin sadece 900 modeli değil farklı opsiyonlar açması, diğer modeller için daha cesaretli adım atması gerekiyor.