Son iki ay içerisinde petrol fiyatlarının %25’e yaklaşan oranda gerilemesi, gözlerin bir kez daha havacılık sektöründeki maliyetlere çevrilmesine yol açtı.
Ama bu kez müspet yönde.
Petrol fiyatları, 5-6 sene önceki seviyelere düşmüş durumda.
2014 yılının üçüncü çeyreğinin son ayında başlayan aşağı yönlü hareketin, Ekim ve Kasım aylarında hızlandığı göz önünde tutulursa, havayolu şirketlerinin dördüncü çeyrek bilançolarında, bu önemli gelişmenin yansımasını beklemek, çok da yanlış olmasa gerek.
Birim Maliyet ve Hat Uzunluklarına Göre Havayolu Şirketleri
Bu noktada, bazı havayolu şirketlerinin birim maliyetlerini ve ortalama hat uzunluklarını ele almak istiyoruz.
Hemen hatırlatmak gerekirse, Cost per Available Seat Kilometer (CASK) veya Türkçe deyimle Arz Edilen Koltuk Kilometre Başı Maliyet (AKKM), toplam maliyetin, arz edilen koltuk kilometreye bölünmesiyle elde edilen ve sektör genelinde, bir havayolu şirketinin maliyetleri incelendiğinde gösterge olarak alınan bir değer.
Ortalama hat uzunluğu ise, uçulan toplam kilometrenin, kalkış sayısına bölünmesi sonucunda bulunuyor.
Ortalama hat uzunluğu, farklı havayolu şirketleri kıyaslanırken son derece dikkat edilmesi gereken bir veri.
Çünkü, mesela, uçulan kilometre miktarı arttıkça, matematiğin tabii bir sonucu olarak hem RASK hem de CASK seviyesi düşüyor.
Tahmin edileceği üzere yakın mesafelerde ortaya çıkan resim ise bunun tam tersi.
Bu bilgiler ışığında, bir grafik eşliğinde, sektörün CASK değerlerini inceleyelim.
Yukarıda yer alan grafiklerde X ekseni, kilometre bazında ortalama hat uzunluğunu, Y ekseni ise, USD bazında CASK değerini temsil ediyor.
Tamamı geniş gövde uçaklardan oluşan filolarıyla Singapore Airlines ve Emirates’in, 5.000 km civarındaki ortalama hat uzunluklarıyla, sektörde açık ara önde oldukları görülüyor.
Bu iki şirketin kısa mesafede çok fazla operasyon yapmadığı rahatlıkla söylenebilir.
Türk Hava Yolları, Lufthansa ve United Airlines gibi network taşıyıcıların ortalama hat uzunlukları ise, 2.000 km’nin hemen altında bulunuyor.
Air France ve British Airways, sırasıyla yaklaşık 3.000 ve 3.500 km’lik hat uzunluklarıyla ayrıca dikkat çekiyor.
Özellikle Lufthansa ile mukayese edildiğinde bu iki şirketin, Avrupa Birliği içerisindeki keskin rekabetle uğraşmak yerine, kâr marjı daha yüksek ve rekabet oranı nispeten daha az olan uzun menzilli pazarlara odaklandıkları söylenebilir.
Lufthansa ise, en azından son döneme kadar, yakın pazarlardaki mücadelesini devam ettiriyor gibi.
Ryanair, Pegasus, easyJet gibi düşük maliyetli taşıyıcıların ortalama hat uzunlukları, beklendiği üzere çok daha düşük seviyelerde seyrediyor.
Grafiğin maliyet boyutuna bakıldığında, çok farklı sonuçların iç içe olduğu görülüyor.
Singapore Airlines ve Emirates’in birim maliyetlerinin, son derece yüksek ortalama hat uzunluklarına karşın, o kadar da düşük olmadığı açıkça belli oluyor.
Aradaki hat uzunluğu farkına karşın, Emirates ile Türk Hava Yolları’nın CASK değerleri neredeyse birbirleriyle aynı.
Avrupalı network taşıyıcıların tamamının, nispeten bir hayli yüksek bir maliyet yapısına sahip oldukları söylenebilir.
Ancak işin içine iş modelleri faktörünü de eklersek, 10 US Cent’e varan CASK değeri ile airberlin’in içerisinde bulunduğu durumu açıklamak, pek de kolay değil.
Öte yanda, ülkemizden Pegasus Airlines’ın maliyetleri de, müspet yönde dikkat çekiyor.
2012 yılı verileri ışığında hazırlanan bu grafik, bakalım havayolu sektörü için gayet iyi geçtiği söylenebilecek 2014 yılında nasıl şekillenecek?
Kaynak: CAPA