Alternatif push-back ve taksi yöntemlerinden bir tanesi olan TaxiBot şimdi de Amsterdam Schiphol Havalimanı’nda kullanılacak.
2020 yılından bu yana bu konuda denemeler yapan Schiphol Havalimanı işletmesi, bu yıl içinde iki adet TaxiBot satın alarak gerçek operasyona başlamayı planlıyor.
Bu sayede, uçakların taxi boyunca havaya yaydığı emisyon miktarının azaltılması hedefleniyor.
Denemeler sırasında yapılan hesaplamalara göre, bu şekilde yapılan bir taxi sırasında ortalama %50 oranında daha az akaryakıt harcanıyor.
Schiphol’ün terminallere en uzaktaki meşhur Polderbaan pistinden yapılacak kalkışlarda bu oran %65’e kadar çıkıyor.
Polderbaan’a olan taxi süresi ortalama 20 dakika.
Tabii bu işin yapılabilmesi için, havalimanında faaliyet gösteren çok sayıda kurum ve kuruluşun işbirliği gerekiyor.
Hollanda Hava Trafik Kontrol Kurumunun yanı sıra öncelikle havayolu şirketlerinden KLM, Transavia ve Corendon Dutch Airlines, TaxiBot kullanımında rol oynuyor.
Bunlara ilave olarak, yer hizmetleri şirketleri KLM Ground Services ve dnata destek veriyor.
TUI, Viggo ve Swissport, projede yer alan diğer şirketler.
TaxiBot kullanımının, Schiphol Havalimanı’nın sürdürülebilirlik konusundaki 2030 hedeflerine destek olması bekleniyor.
Schiphol bu konuda, Avrupa’daki havalimanları arasında bir ilk olacak. Onun dışında sadece Hindistan’daki iki havalimanında bu uygulama mevcut.
TaxiBot şimdilik sadece Boeing 737 ve Airbus A320 tipi uçaklarda kullanılabiliyor.
Schiphol’deki uçuşların %54 oranındaki bölümü bu tip uçaklarla gerçekleştiriliyor.
Bu tip uçaklar taxi yaparken dakikada ortalama 6 ilâ 8 kg arasında akaryakıt harcıyor. Bir kg yakıt havaya 2,5 kg CO2 emisyonu yayıyor.
TaxiBot Nedir?
TaxiBot aslında, konvansiyonel push-back yönetiminin alternatif bir biçimde yeniden formulüze edilmiş hali.
Uçak, bulunduğu park pozisyonundan yine bir push-back aracı ile itiliyor.
Ancak klasik push-back uygulaması ile başlayan taksi süreci, tamamen farklı bir görünüme bürünüyor.
Uçağın kontrolü pilota geçiyor ama push-back aracı ön dikmeden ayrılmıyor.
Uçak, pist başına kadar motorlarını çalıştırmadan, push-back aracı ile taksi yapıyor.
Pist başına gelindiğinde push-back aracı uçaktan ayrılıyor ve operatörü tarafından bir sonraki operasyon için geri götürülüyor.
TaxiBot’un, diğer push-back alternatiflerine göre bazı avantajları bulunuyor.
Bu yöntemde uçak üzerinde ve APU’da herhangi bir sistemsel değişiklik yapılmıyor, uçağın üzerine ilave bir ağırlık binmiyor ve push-back aşaması mevcut standartlar dahilinde gerçekleştirildiğinden pilotların işi zorlaşmıyor.
TaxiBot, Lufthansa Technik’in bir alt şirketi olan Lufthansa Engineering and Operational Services (LEOS) ile İsrail merkezli Israel Aerospace Industries (IAI) tarafından ortaklaşa geliştirilmişti.
Aracın üretimi ise Fransız TLD firması tarafından yapılıyor.
European Aviation Safety Agency (EASA) tarafından sertifiye edilen 800 beygir gücünde bir hibrit-elektrik motoruna sahip olan TaxiBot’un ilk gerçek operasyon denemesi, 19 Şubat 2015 tarihinde Frankfurt Havalimanı’nda gerçekleştirilmişti.
Medya tanıtımı çerçevesinde yapılan denemede Lufthansa’ya ait bir Boeing 737 kullanılmıştı.
TaxiBot şu an itibarıyla dünyanın tek sertifiye edilmiş ve gerçek operasyonda kullanılan alternatif push-back ve taksi yöntemi olma özelliğine sahip bulunuyor.
Alternatif push-back ve taksi yöntemlerinin, zaman ve akaryakıt tasarruflarına ilave olarak diğer bazı getirileri de bulunuyor.
Motor kullanım süresinin ve dolayısıyla yıpranma miktarının azalması, taksi esnasında motora yabancı cisim kaçma (FOD) ihtimalinin düşmesi ve uçakların fren kullanımının minimuma inmesi gibi faktörler, bakım giderlerinin azalmasının önünü açabilir.
Bunlara ilave olarak, taksi esnasında üretilen gürültü ortadan kalkacak ve bazı yöntemlerde push-back operasyonu için ihtiyaç duyulan personel sayısı azalacak