Bundan tam bir hafta önce Belarus hava sahasında yaşanan olay her geçen gün büyüyor.
Hatırlayacağınız üzere, Belarus hükümeti, Ryanair’e ait olan ve FR4978 sayılı Atina – Vilnius seferini yapan bir uçağı inişe zorlamıştı.
Bomba bulunduğuna dair bir ihbar geldiği söylenen uçak, Belarus hava sahasından geçerken ülkenin başkenti Minsk’e indirilmişti.
Gerçek durumsa kısa sürede anlaşılmış ve Belarus hükümeti, sahte bir bomba ihbarıyla uçağı inişe zorladıktan sonra, yolcuların arasında bulunan muhalif gazeteci Roman Protasevich ve kız arkadaşı Sofia Sapega’yı tutuklatmıştı.
Bu olayın ardından Batı dünyasından çok büyük tepki gelmişti.
Belarus hükümeti kendilerine İsviçre kaynaklı bir e-mail ile Hamas’ın uçağa bomba yerleştirdiğine dair bir ihbar geldiğini iddia etti.
Fakat söz konusu mesajın, uçağın Minsk’e yönlendirilmesinden 24 dakika sonra gönderildiği ortaya çıktı. Hamas’ın bu olayla ilgisi bulunmadığını açıklaması da işin tuzu biberi oldu.
Ayrıca pilotların, Ryanair operasyon merkeziyle temasa geçmeye çalıştığı ancak Minsk hava trafik kontrol merkezi tarafından engellendiği anlaşıldı.
Avrupa Birliği Komisyonu başkanı Ursula von der Leyen yaşananları bir “uçak kaçırma” vakası şeklinde tanımladı.
Aradan geçen bir haftalık sürede konu iyice büyüyerek uluslararası bir kriz haline dönüştü.
Önce bir çok havayolu şirketi, Belarus hava sahasını kullanmaktan kaçınmaya başladı.
Daha sonra Avrupa Birliği üyesi bazı devletler, Belarus menşeli havayollarının kendi hava sahalarını kullanmalarını yasakladı.
Bu durum, Belavia’nın çok sayıda uçuşunun askıya alınması anlamına geliyordu. Şirket, 17 farklı ülkedeki 25 noktaya olan seferlerini Ekim ayının sonuna kadar durdurdu.
Buna ilave olarak, günde 300 kadar yolcu uçağının üst geçiş yaptığı Belarus’un bu kısıtlamalar sebebiyle önemli bir gelir kaybına uğraması söz konusu. Belarus’un üst geçişlerden elde etiği yıllık kazanç, 85 milyon Euro civarında.
Ayrıca Belavia’nın uçuşlarına devam ettiği İstanbul gibi noktalara olan uçuş sürelerinde çok yüksek oranda artışlar yaşanmaya başlandı.
Mesela Belavia’nın normalde iki saat civarında süren İstanbul – Minsk uçuşları, üç buçuk saatte yaklaştı.
Belavia genel müdürü Igor Tcherginets yaptığı bir açıklamada, olayla hiç ilgileri bulunmadığı halde haksız bir biçimde kendilerinin cezalandırıldığını söyledi.
THY’nin İstanbul – Minsk uçuşları ise Ukrayna hava sahasını kullanmaya devam ediyor.
Belarus’a destek, Rusya’dan geldi.
Rusya devlet başkanı Vladimir Putin hemen, Belarus devlet başkanı Alexander Lukashenko’yu Soçi’de ağırlayarak Batı dünyasına çattı.
Vladimir Putin ayrıca, 2013 yılında Bolivya başkanı Evo Morales’in uçağının, ABD’nin talebi doğrultusunda Viyana’ya inmeye mecbur bırakıldığı olayı anımsattı. (Tarihte yaşanan benzer bir kaç olay bulunuyor)
Ancak iş burada kalmadı.
Rusya, Moskova seferi yapacak olan ama sonra anda rota planını Belarus’u dışarda bırakacak şekilde değiştiren Austrian Airlines ve Air France seferlerine izin vermedi.
Öte yandan ABD, olayla ilgisi olduğunu düşündüğü bazı Belarus siyasetçi ve yöneticilerine yaptırım uygulamak üzere harekete geçti.
Neticede, Havayolu 101’de sık sık belirttiğim üzere, sivil havacılık ve uluslararası ilişkiler birbirlerinden ayrılması mümkün olmayan çok önemli iki olgu.
Bakalım daha neler göreceğiz?