Yolcu sayısı bakımından dünyanın en büyük yedinci havalimanı konumundaki Londra Heathrow‘da, artık sınıra dayanmış olan kapasiteyi en verimli bir biçimde kullanmak için her şey yapılıyor.
Sadece iki pistle yılda neredeyse 80 milyon yolcuyu ağırlayan Londra Heathrow Havalimanı, kapasitesinin %98’ini kullanarak adeta bir “verimlilik” dersi veriyor.
Heathrow’a varışlarda yaşanan gecikmelerin en başta gelen sebebi, uçakların son yaklaşma esnasında maruz kaldığı pruva (önden esen) rüzgârıdır. Heathrow’da yılda ortalama 60 gün kuvvetli ön rüzgâr esiyor ve bu durum ciddi tehirlere yol açıyor.
İngiltere hava sahasının ve 13 diğer havalimanı ile birlikte Heathrow’un da hava trafiğinin yönetiminden sorumlu olan NATS (National Air Traffic Services), işte bu pruva rüzgârının etkisini azaltarak Heathrow’daki verimli operasyonu bir adım öteye taşımak amacıyla, 24 Mart 2015 tarihinde yeni bir uygulamayı devreye sokmuştu.
Dünyada bir ilk olan bu uygulama çerçevesinde, yaklaşma aşamasına gelen uçaklar birbirlerinden, mesafe bazlı değil de zaman bazlı bir biçimde ayrılarak sıralanıyor.
Mesafe bazlı ayrımda uçaklar, ağırlıklarına ve kanat uçlarında meydana gelen ve takip eden uçakları etkileyebilen hava sarmallarına (wake turbulence) göre ayrılarak sıralanır.
Ancak pruva rüzgârının nispeten daha kuvvetli olduğu durumlarda uçakların yer hızı düştüğünden, iki uçak arasında bırakılan mesafenin uçulma süresi artıyor ve bu yüzden Heathrow’daki saatlik iniş sayısı 32-38 civarına düşüyor.
Bu soruna bir çare bulmak isteyen NATS, üç yıl boyunca 150.000’den fazla uçuşu analiz ederek, pruva rüzgârının kuvvetli olduğu anlarda uçakların oluşturduğu kanat ucu hava çalkantılarının davranışlarını incelemişti.
Ve sonuçta, kuvvetli rügâr ortamında bu hava sarmallarının daha çabuk dağılarak etkisini kısa sürede kaybettiği görülmüştü.
Böylece, rüzgârlı havalarda uçaklar arasındaki mesafenin kısaltılarak, düşen hız sebebiyle kaybedilen sürenin bir bölümünün telafi edilebileceği ve Heathrow’da gerçekleştirilen saatlik iniş sayısının 36-40 aralığına yükseltilebileceği ortaya çıkmıştı.
“Zaman Bazlı Ayrım” Uygulamasının Heathrow’a Faydası Ne Oldu?
Heathrow’da zaman bazlı ayrım uygulamasının başlamasından bu yana tam üç sene geçti.
Bu süre zarfında Londra Heathrow Havalimanı, zaman bazlı ayrım uygulamasından büyük faydalar elde etti.
NATS tarafından yapılan bir açıklamaya göre, sağlanan kazanımlar beklentilerin de ötesine geçti.
İşte üç sene içerisinde zaman bazlı ayrımın ürettiği sonuçlar:
- Uçakların trafik yoğunluğu sebebiyle havada beklerken kaybettiği süreden yılda 115.000 dakika tasarruf edildi
- Önden esen kuvvetli rüzgârlardan kaynaklanan tehirlerde %62 oranında azalma sağlandı.
- Her türlü rüzgârda saatlik 0.8 adet ilave uçak hareketi elde edildi.
- Önden esen rüzgârın hızının 37 km’den fazla olduğu durumlarda saatlik 2.6 adet ilave uçak hareketi elde edildi.
- Özellikle rüzgârlı günlerde saatlik 5-6 ilave iniş imkânı sağlandı. Bu sayede, rüzgârlı havalarda Heathrow’da yapılmak zorunda kalınan tatktiksel uçuş iptalleri ortadan kalktı.
- Zaman bazlı ayrım uygulamasında uçakların arasındaki mesafe normale göre daha az olmasına karşın, mesafe azlığı sebebiyle yaşanan pas geçme durumlarında %30 oranında azalma meydana geldi.
NATS, kısa sürede ulaştığı bu kazanımlarla da yetinmiyor.
Halen devam eden geliştirme çalışmalarının sonucunda saatlik bazda önce 0.5-1 ve daha sonra da 2-3 ilave iniş imkânı sağlanması amaçlanıyor.
Öte yandan, Avrupa Birliği kanunları çerçevesinde, 2024 yılına kadar Avrupa’da aralarında Londra Gatwick, Manchester, Dublin gibi noktaların da olduğu 17 havalimanında daha zaman bazlı ayrım uygulamasına geçilmesi hedefleniyor.