Bu yılın başında İran Air için Airbus’a verilen 118 uçaklık (21 adet A320ceo, 24 adet A320neo, 27 adet A330ceo, 18 adet A330neo, 16 adet A350, 12 adet A380) dev bir siparişin ardından, gözler Boeing’e çevrilmişti.
18 Şubat 2016 tarihinde yapılan bir açıklamayla Boeing, İranlı havayolu şirketlerine uçak satışına ilişkin olarak görüşmelerde bulunmak üzere, ABD’den izin aldığını açıklamıştı.
Bununla birlikte Boeing, İran’a uçak satışı yapmadan önce Amerikan hükûmetinden ilave bir izin daha almak zorunda.
Taraflar arasındaki en önemli sorun, İran’a uygulanan Birleşmiş Milletler ambargosu kalkmış olmasına rağmen, ABD’nin İran’a münferit olarak ambargo uygulamaya devam ediyor oluşu.
İran ile Boeing arasındaki görüşmeler devam ederken, geçtiğimiz Nisan ayında, Almanya’dan farklı bir haber gelmişti.
Ran Invest GmbH genel müdürü Kianoush Ranjbar yaptığı açıklamada, Boeing marka en az 12 adet uçağın İran Air’e kiralanmasına yönelik müzakerelerde son aşamaya gelindiğini vurgulamıştı.
Özellikle İran ile Almanya arasındaki hatlarda kullanılması planlanan uçakların, Boeing 737 ve Boeing 767 tipinde olacağı belirtiliyordu.
Taraflar arasında anlaşmaya varılırsa, söz konusu uçaklar, Almanya Ekonomi Bakanı Sigmar Gabriel’in Mayıs ayı içerisinde yapacağı Tahran ziyareti sırasında teslim edilecekti.
Bu uçakların kiralanması ayrıca, yazımızın başında belirttiğimiz, Avrupa Birliği tarafından İran Air’e uygulanmakta olan uçuş emniyeti kaynaklı kısıtlamaların kaldırılmasını da hızlandırabilirdi.
Ancak Haziran ayının ikinci haftasını yaşadığımız şu günlerde, henüz bu yönde bir gelişme olmuş değil.
İran, Boeing’ten Alacağı Uçakların Ödemesini Euro ile Yapabilir
Boeing’in Ortadoğu’dan sorumlu satış başkan yardımcısı Marty Bentrott, geçtiğimiz hafta Dublin’de yapılan IATA yıllık olağan genel kurulunda gazetecilere yaptığı bir açıklamada, İran ile Boeing arasındaki uçak alışverişindeki en sıkıntılı noktalardan bir tanesine değindi.
Bentrott, ABD’nin finansal sisteminin İran’a açılmaması durumunda, muhtemel bir uçak siparişindeki ödemelerin ABD Doları yerine Euro ile yapılabileceğini belirtti.
Bilindiği üzere normalde uçaklar USD bazında satılıyor.
İran ise, ABD’nin uygulamakta olduğu ambargo sebebiyle yıllardan beridir, uluslararası finansal sistemlere girişte sorun yaşıyor.
Öte yandan, Iran Air CEO’su Farhad Parvaresh, Boeing ile tarihi bir anlaşmanın eşiğinde olduklarını açıkladı.
Parvaresh, Boeing’ten almayı planladıkları uçak sayısının, sene başında Airbus’tan verdikleri siparişe yakın bir miktarda olabileceğini söyledi.
Bununla birlikte, verilen siparişe karşın İran ile Airbus arasında bu yöndeki nihai anlaşmanın bir türlü imzalanamadığını da hemen belirtelim.
İran Havacılığı Hareketli
Batı dünyası tarafından uygulanan ambargonun kalkmasının ardından havacılığa çok hızlı bir giriş yapan İran’daki hareketlilik devam ediyor.
Kısaca hatırlamak gerekirse; İran öncelikle, 118 adetlik büyük bir Airbus siparişi vermişti. Bu sipariş dahilindeki ilk sekiz adetlik teslimatın A320 ve A330 tipi uçaklardan oluşması ve 2016 yılının sonuna kadar gerçekleşmesi bekleniyor.
Bunu, 40 adetlik ATR siparişi izlemişti.
Akabinde, uçakların teknik bakım ihtiyacına yönelik olarak İran ile Lufthansa Technik arasında bir anlaşma imzalanmıştı.
Air France, yıllar sonra Tahran uçuşlarını yeniden başlatırken, British Airways de önümüzdeki Ramazan ayının ardından İran pazarına döneceğini duyurmuştu.
Bu arada İran Sivil Havacılık Kurumu, Kanadalı muhattapları nezdinde resmî başvuruda bulunarak, bu iki ülke arasındaki sivil uçuşların başlaması için talebini iletmişti.
Ayrıca, 2010 yılından bu yana, uçuş emniyeti konusundaki eksiklikleri ileri sürerek İran Air’e ciddi kısıtlamalar uygulamakta olan Avrupa Birliği’nin de, önümüzdeki aylarda bunları kaldırabileceği konuşuluyor.
Havayolu sektörünün bir başka önemli unsuru olan havalimanı yatırımlarına da hız verilmiş ve özellikle Fransız şirketlerle yakın işbirlikleri başlatılmıştı.