11 Mayıs tarihli yazımda uçak üretimi konusuna kısa bir giriş yapmış ve Türkiye’deki Nuri Demirağ, Vecihi Hürkuş, Kayseri Uçak Fabrikası gibi akamete uğramış üretim girişimlerine kısaca değinmiştim.
Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan şu sıralarda bir Güney Amerika turuna çıkmış durumda.
Bugün gelen haberlerde Brezilya için bir gurur kaynağı olan Embraer fabrikasına yapılan geziden fotoğraflar bulunuyordu.
Hatta ikinci fotoğrafta görüleceği üzere, Embraer’in müşterilerinden bir tanesi, Airbus’ın önemli ortaklarından Fransa’nın bayrak taşıyıcı havayolu şirketi Air France.
Boeing ve Airbus’tan sonra dünyanın üçüncü büyük yolcu uçağı üreticisi konumundaki Embraer, acaba Türkiye’nin bu konuda gelecekte atması muhtemel hamleler için bir örnek olabilir mi?
Brezilya denildiğinde akla Rio Karnavalı, Amazon, futbol ve fakirlik dışında pek bir şey gelmez açıkçası.
Ama Embraer’in yakalamış olduğu başarı gerçekten de kayda değer.
Şu anki aşamada daha ziyade 100 koltuk civarında kapasiteye sahip bölgesel uçaklar üreten Embraer, önümüzdeki yıllarda mâlî açıdan bir sıkıntı yaşamazsa, orta ve uzun menzilli ve hatta geniş gövdeli uçak üretiminde dahi söz sahibi olabilir.
Gelelim sorumuzun cevabına.
Her ne kadar tek başına bakıldığında Brezilya’nın gerçekleştirmiş olduğu bu başarı Türkiye için bir örnek teşkil etse de son yıllarda bölgesel jet üretimine girişen ülkeler düşünüldüğünde, Türkiye’nin işinin pek de kolay olmadığını söylemeliyiz.
Zira bu segmentte halihazırda üretim yapan Embraer ve Bombardier’in yanı sıra; Rusya, Çin ve Japonya gibi hatırı sayılır ülkeler bir hayli yol almış durumda.
Bunların yanı sıra Airbus ve Boeing’in bölgesel jet segmentinde yer alan modellerinin zaten var olduğunu söylemeye gerek yok.
Netice olarak; daha henüz nükleer enerji santrali işini hayata geçirmekten çok uzakta olan Türkiye’nin bir başka büyük maliyetli işe girişeceğini pek tahmin etmiyorum.
Ama Erdoğan’ın bu ziyareti sonrasında Türkiye’deki havayolu şirketlerinden Embraer siparişi gelmesi sürpriz olmaz.
Mesela BoraJet, filosunu ATR yerine bölgesel jetlerle donatmış olsa, başarı ihtimali çok daha yüksek olabilirdi.