Macaristan’ın bayrak taşıyıcı havayolu ÅŸirketi konumundaki Malev’de 2007 yılının ilk yarısında iki önemli geliÅŸme birden yaÅŸanmıştı. Bir yandan Macaristan hükûmeti Malev’deki devlet hisselerinin tamamını bir Rus iÅŸadamına satarken, diÄŸer yandan da Malev, oneworld adlı havayolu ittifakına üye oluyordu.
Yıllardır zarar eden bir ÅŸirket durumunda olan Malev’in böylece müspet yönde adımlar atacağına ve kârlı bir ÅŸirket haline dönüşeceÄŸine kesin gözüyle bakılıyordu.
Ama evdeki hesap çarşıya uymadı ve kâra geçmek bir yana, özellikle geçen seneden bu yana devam etmekte olan küresel mâlî krizin de etkisiyle Malev neredeyse iflasın eÅŸiÄŸine geldi. 2007 yılında ÅŸirketi satın alan Rus iÅŸadamı Boris Abramovich’in ÅŸirketlerinin iflas etmesi Malev’deki hisselerini bir Rus bankasına devretmek zorunda kalmasına yol açtı. Bu geliÅŸmeler üzerine çok da fazla tercihi kalmayan Macar hükûmeti, kendi içinde bulunduÄŸu zor duruma da raÄŸmen Malev’i yeniden devletleÅŸtirmek üzere harekete geçti.
Ve evvelsi gün yapılan bir açıklamayla, Malev’in yeniden devletleÅŸtirildiÄŸi kamuoyuna resmen açıklandı. Malev’de yaÅŸananlar, “özelleÅŸtirme” uygulamasının her zaman için baÅŸarılı olamayacağının bir göstergesi. Tabii Malev örneÄŸindeki en büyük sorun, Macaristan büyüklüğündeki bir ülkenin bir bayrak taşıyıcı ÅŸirkete sahip olması gerekip gerekmediÄŸi noktasında bulunuyor. İç hat uçuÅŸları ol(a)mayan böylesine küçük bir ülkenin havayolu ÅŸirketi, tabii olarak düşük bir kapasiteye sahip oluyor. Ve havayolu sektörünün en önemli karakteristik özelliklerinden bir tanesi, “ölçek ekonomisi” (economies of scale) prensibinin geçerli olmasıdır. Yani havayolu ÅŸirketi büyümedikçe, ayakta kalması bir hayli güçleÅŸiyor.
Malev’in yaÅŸadığı da bundan ibaret. Bu yüzden neticede devletleÅŸtirmenin de Malev’in derdine derman olması pek mümkün görünmüyor.
Çözüm; milliyetçi hislerden feragat ederek, bir devletin illâ ki bir bayrak taÅŸyıcı havayolu ÅŸirketine sahip olmasının ÅŸart olmadığına inanmak olmalı. Malev olayında gözden kaçırılmaması gereken bir baÅŸka nokta da, mevcut halleriyle havayolu ittifaklarının pek de bir iÅŸe yaramadığıdır. Gerçekten bir ittifak söz konusu olsa, birilerinin Malev’e kol kanat germesi gerekmez miydi?
Malev, filosundaki dar gövdeli ve düşük kapasiteli 22 uçakla 50 civarında noktaya sefer yapıyor ve yılda yaklaşık 3 milyon civarında yolcu taşıyor.
