İtalya Rekabet Kurumu, Avrupa’nın 1 numaralı havayolu Ryanair’e 256 milyon Euro ceza kesti.

Kurum, cezaya gerekçe olarak, Ryanair’in pazardaki hâkim konumunu kullanarak, online acentelerin bilet kesmesini kısıtlamasını gösterdi.

Söz konusu kararda, Ryanair’in, online acentelerin Ryanair biletlerini satmasını zorlaştırmak ve bunun yerine satışları kendi internet sitesi üzerinden yapmaya zorlamak için acenteler ve yolculara yönelik teknik engellerden oluşan “karmaşık bir strateji” yoluyla seyahat acentelerini engellemeye dönük “istismarcı bir strateji” uyguladığı iddia edildi.

Bu büyük ceza tutarı sadece Nisan 2023 – Nisan 2025 arasındaki iki yıllık süreyi kapsıyor.

Ryanair acentelere yönelik engelleme taktikleri arasında, buralarda bilet alan yolcuların yüz tanıma uygulamasına tâbi tutulması gibi ilginç yöntemler bulunuyordu. Havayolu ayrıca, acente olduğunu tespit ettiği kullanıcı adlarını sisteminden silerek, acentelerin işini zorlaştırıyordu.

Yıllardır bu konuda mücadele eden Ryanair bir süredir, “Onaylı OTA” (Online Seyahat Acentesi) programı çerçevesinde acente kanalıyla resmen işbirliği yapmaya başlamıştı.

Ryanair İtiraz Edecek

İtalya Rekabet Kurumunun kararı duyulur duyulmaz Ryanair’den bir açıklama geldi.

Havayolu, tuhaf ve haksız olarak yorumladıkları cezaya itiraz edeceklerini belirtirken, Ocak 2024’te Milano mahkemesinin Ryanair’in doğrudan dağıtım modelinin yolcuların çıkarlarına olduğu yönündeki kararını hatırlattı.

Ryanair ayrıca kendi biletini kendisinin satmasını ve acentelerin bu sürece nasıl müdahil olduklarını da madde madde açıklandı.

Sadece Avrupa ve çevresindeki birkaç ülkeye sefer yaparak yılda 200 milyondan fazla yolcuya hizmet veren bir havayoluna kulak vermek gerektiğini düşünüyorum:

1. Ryanair, 1999’da Ryanair.com internet sitesini ilk kez açtığında, internetin Ryanair’e GDS dağıtımı ve seyahat acentesi komisyonları (her bir ücretin yaklaşık yüzde 20’si) maliyetlerinden tasarruf etme imkânı verdiğini, bu tasarrufu da yolcuların kendi internet sitesi üzerinden direkt rezervasyon yapması halinde daha düşük ücretler olarak yolculara geri yansıttığını belirterek, en düşük ücretlerinin yalnızca kendi internet sitesinde sunulacağını yolculara taahhüt etti.
2. 2000’li yılların başında online seyahat acenteleri (OTA’lar) ve fiyat karşılaştırma siteleri ortaya çıktı. Ryanair, bu tür tüm acentelere, gerçek Ryanair fiyatlarını göstermeyi kabul etmeleri şartıyla Ryanair.com internet sitesine erişim sağlayan bir fiyat karşılaştırma lisans sözleşmesi teklif etti.
3. İnternet geliştikçe OTA’lar, Ryanair.com’daki içerikleri “kazıma” (scrape) yoluyla çekmek için yeni teknikler geliştirdi (yetkisiz bu kazımanın Ryanair’in hüküm ve koşullarını ihlal etmesine rağmen), Ryanair biletlerini yeniden satmaya başladı ve yolculardan fazla ücret aldı. 2000’li yıllardan itibaren Ryanair, OTA’ların Ryanair yolcularından fazla ücret almasını önlemek için bir dizi güvenlik önlemi devreye aldı. Ancak bu önlemlerin hiçbiri uzun vadede başarılı olmadı; çünkü OTA’lar ödeme güvenliği kurallarını aşmak için “tek kullanımlık IP adresleri”, sanal kredi kartları ve daha yakın zamanda Çin menşeli PayPal kullanmaya yöneldi ve ayrıca sahte e-posta adresleri kullanmaya başladı. Bu durum, Ryanair’in yolcuyla direkt iletişim kurarak uçuş güncellemelerini iletmesini, bazı durumlarda ise (Covid döneminde) geri ödemeleri yapmasını engelledi.
4. Ryanair ile bu fazla ücret alan OTA’lar arasında bu kedi-fare oyunu sürerken, farkında olmayan yolculara çoğu zaman gizli işlem ücretleri yansıtıldı. Diğer örneklerde ise OTA’lar, bagaj ücretleri, öncelikli biniş ve koltuk seçimi gibi Ryanair’in yardımcı hizmetleri için yolculardan fazla ücret aldı. Ryanair, günümüze kadar OTA’ların bu fazla ücretlendirmesine ilişkin aylık bir araştırma yayımlayarak yolcu açısından gerçek bir zararın oluştuğunu ortaya koyduğunu belirtiyor.
5. Bu sorunların tamamı, Milano Temyiz Mahkemesi tarafından (Lastminute ve Viaggiare’nin açtığı birleştirilmiş davalarda) ayrıntılı biçimde değerlendirildi.
6. Ryanair, Ocak 2024’ten bu yana, OTA’ların Ryanair.com’u “kazıma” yoluyla taramama ve ücretler ile yardımcı hizmetler için yolculara gizli ekler olmaksızın gerçek Ryanair fiyatlarını sunma şartını kabul ettiği çok sayıda “onaylı OTA anlaşması” yaptı. Bu anlaşmalar kapsamında Ryanair, bu OTA’lara kendi internet sitesine direkt erişim sağlıyor. OTA’lar ve acenteler isterlerse yolcudan şeffaf bir acente hizmet bedeli alabilir veya indirim sunabilir. Ryanair’in ücret envanterine aynı erişim, Ryanair’in Travel Agent Direct platformu üzerinden ve geleneksel GDS aracılığıyla geleneksel seyahat acenteleri için de mevcut.