2008 yılında açılan Ciudad Real Havalimanı (IATA: CQM, ICAO: LERL), İspanya’da büyük umutlarla girişilen bir projeydi.

Yaklaşık 1 milyar Euro harcanarak yapılan bu tesis, açılmasından yalnızca dört yıl sonra, yani 2012’deki son ticarî uçuşla beraber bir “beyaz fil” şeklinde anılır oldu.

Gelin şimdi bu talihsiz havalimanının hikâyesine bir bakalım.

Projenin Arka Planı

1990’larda düşük faiz oranlarıyla büyüyen İspanya, birçok büyük altyapı yatırımına imza attı.

Ciudad Real, Madrid’in kalabalık Barajas Havalimanı’na alternatif olarak öne çıktığı için hem bölgesel kalkınma hem de düşük maliyetli havayolu trafiğini çekme stratejisine dayandırıldı.

Girişimciler, Madrid – Sevilla hızlı tren hattına bağlantı ile bu havalimanını bir boşluk doldurucu olarak konumlandırmayı amaçladı.

Mühendislik ve Planlama Aşamaları

Aktarım kapasitesi büyük düşünülerek tasarlanan tesis; 4 km uzunluğunda pist, Airbus A380 gibi dev uçaklara uygun hizmet verecek özellikte planlandı. Terminal alanı 2 milyon yolcu/gün kapasitesine sahipken, gerekirse 9 milyon yolcuya kadar genişleyebilecekti.

Planın Duraklamaya Girmesi

Ancak inşaat, havalimanı için seçilen bölgenin yakınlarındaki korunan kuş türleri sebebiyle bir süre durduruldu. Bu süreç 2004’ten 2006’ya kadar uzadı. Yapım çalışmaları bir süre sonra başlasa da 2008’de patlak veren küresel mali kriz, projenin kaderini belirledi.

Boş Bekleyiş ve Kapanış

Ciudad Real Havalimanı neticede 2009’da açıldı. Lâkin o yıl yalnızca 54.000 yolcuya ulaşılabildi.

Ryanair’in Londra Stansted uçuşları kısa ömürlü oldu ve 2011 sonlarında tüm seferler sonlandırıldı. Bir dönem A380’leri hedefleyen tesis, uçaklar gelmeden kapandı. Zaten A380’lerin yanaşabileceği yolcu iniş/biniş köprüleri bile yoktu.

Yer Seçimi Sorunları

Asıl vurucu nokta, yeni havalimanının Madrid’e uzaklığıydı. 200 km’den fazla bir uzaklığa konumlanan havalimanına, planlanan hızlı tren bağlantısı hiç gerçekleşmedi. Bu mesafeyi Türkiye’den bir örnekle anlatmak gerekirse, İstanbul’a hizmet vermesi amacıyla, neredeyse Edirne’ye bir havalimanı inşa edilmesi şeklinde tariflenebilir.

Alternatifi olarak inşa edildiği Madrid Barajas Havalimanı’nın terminal kapasitesinin 2006’da ciddi oranda artırılması, Ciudad Real’i iyice tartışmalı hale düşürdü.

Terminalden demiryolu hattına kadar uzanan köprü tamamlandı fakat bu noktaya bir tren istasyonu yapılmadığı için boşta kaldı. Bu durum, proje için adeta son darbe oldu.

Sonrası ve Dersler

Kapanmasının ardından 2018’de 56 milyon Euro karşılığında satıldı.

Covid-19 döneminde uçak park alanı olarak değerlendirildi.

Vueling, Iberia, South African, Aer Lingus ve Virgin Atlantic gibi havayollarının tercih ettiği havalimanına park eden uçak sayısı bir ara 80 adede kadar çıktı. Ama bu da Ciudad’ın makus talihini değiştiremedi.

Ciudad Real Havalimanı, aşırı iyimser planlama, çalışmayan ulaşım altyapısı ve finansal kriz gibi unsurların birleşmesiyle, İspanya’nın en meşum beyaz fil projesi olarak tarihteki yerini aldı.

Bu hikâye, özellikle altyapı projelerinde sadece vizyona, hayallere değil, gerçekliğe de sıkı sıkıya bağlı kalmanın ne kadar hayati olduğunu gözler önüne seriyor.