Türk Hava Yolları’na ait bir Boeing 777-300ER tipi bir uçak (TC-JJJ), 13 Şubat 2023 tarihinde Kuzey Atlantik’te şiddetli bir türbülansa maruz kalmıştı.

İşte bu olayın raporu açıklandı.

İzlanda Uçuş Güvenliği Araştırma Kurumu (RNSA) tarafından yayımlanan rapora göre, THY’nin 777’si, İzlanda üzerinde şiddetli türbülansla karşılaşmasının ardından yaklaşık 8.000 ft irtifa kaybetti.

Olay, kokpit ekibinin agresif ve uyumsuz kontrol girişimleriyle daha da tehlikeli bir hâl aldı.

Toronto’dan İstanbul’a yapılan uçuş sırasında uçak 35.000 ft seyir irtifasındayken şiddetli türbülansa yakalandı.

Türbülans sonrası uçak, saniyede 17.100 ft’ye varan hızlarda alçalırken, uçağın idare edilmesini sağlayan levyeyi (control column) her iki pilot da eş zamanlı ve zıt yönde kullandı.

Bu sırada itme kuvvetinde büyük değişiklikler yapıldı ancak otomatik gaz (autothrottle) bu değişiklikleri sürekli olarak dengelemeye çalıştı.

Uçak 368 knot hıza (maksimum operasyonel hızın 18 knot üstü) ve Mach 0.92’ye ulaştı.

İrtifa kaybı yaklaşık 1 dakika 50 saniye sürdü ve uçak 27.300 ft’in altına indi.

İniş hızı, türbülansın etkisinden çok daha fazlaydı; bu da sadece türbülansla açıklanamayacak bir düşüş şiddeti anlamına geliyor.

Olay sırasında kaptan dinlenmekteydi ve kokpitte, sadece 38 saatlik tip tecrübesi olan bir yardımcı pilot bulunuyordu.

Kayıt cihazları verilerine göre, türbülansla birlikte hava hızı düşerken motor gücü arttı ve uçak yukarı – aşağı yönlü sarsıntılar yaşadı. Yardımcı pilot sürat artışına karşı motor gücünü azaltıp speedbrake’leri açtı fakat bunları tekrar kapatmayı unuttu. Bu da inişi hızlandırdı.

Yardımcı pilotun çubuğu ileri itmesiyle otopilot devreden çıktı ve uçak burnunu aşağı verdi.

Bu sırada kaptan müdahale etti fakat kontrolü aldığını açıkça belirtmedi.

İki pilot birbirine zıt yönde kontrol girdisi verdi, bu da levyelerin kısa süreli “breakout” yaşamasına (ortak kontrol devre dışı kalma) yol açtı.

Bu sırada hiçbir pilot uçuşu tam olarak izlemiyor, durum farkındalığı zayıflıyordu.

Uçak 18,3° burun aşağı pozisyona ulaştı ve iniş hızı dakikada 17.100 ft’ye kadar çıktı. Nihayet kaptan daha güçlü bir burun yukarı komut verdi, burun açısı nötrlendi ve uçak yeniden yükselmeye başladı. Otomatik pilot tekrar devreye alındı, speedbrake’ler kapatıldı.

Reykjavik hava trafik kontrolü defalarca irtibata geçmeye çalıştı ancak yalnızca toparlanmadan sonra pilotlardan biri, “nefes nefese” bir şekilde, şiddetli türbülans yaşadıklarını bildirdi.

Uçak 31.500 ft’e kadar tırmandıysa da burada da türbülansla karşılaştı ve 28.000 ft’e indi. Komuta kaptanı tekrar kokpite döndü, kontrolü devraldı ve trafik kontrol ile iletişime geçti.

Olaydan sonra bölgede türbülans uyarısı (SIGMET) yayımlandı.

Kabindeki 5 mürettebat ve 2 yolcu hafif yaralandı.

Koltuk kemeri ikaz ışığı olaydan 10 dakika önce yakılmıştı.

Glasgow veya Kopenhag’a divert (yön değiştirme) ihtimali değerlendirilmiş ancak uçuş İstanbul’a devam etti. Bu karar, kokpit ses kayıt cihazının (sadece 2 saatlik kayıt alabiliyordu) üzerinin yazılmasına ve ses verilerinin kaybolmasına neden oldu.