Sivil havacılıkla ilgili en temel kurallardan bir tanesi, acil bir durumda yolcuların uçaktan en fazla 90 saniye içinde tahliye edilmeleridir.
Peki, bu süre neye göre belirlenmiştir? Ne zamandan beri uygulanmaktadır? Yeni bir uçak modeli geliştirildiğinde, tahliye konusunda nelere dikkat edilmektedir?
Not: Bu kural, 44 adetten daha fazla koltuğa sahip yolcu uçakları için geçerlidir.
Yolcu uçaklarının 90 saniyede tahliye edilmesi kuralının geçmişi, 1960’lı yıllara kadar gidiyor.
O dönemde yapılan araştırmalarda, bir kaza sonrası yangınların çıkış şekilleri ve ilerleyiş süreçleri ele alınır.
Amerikan Federal Havacılık İdaresi (FAA), 1964 yılında biri Douglas DC-7, diğeri Lockheed L1649 tipi bir uçakla olmak üzere iki farklı kaza denemesi gerçekleştirir.
Yapılan denemeler, özel kameralarla kayıt altına alınarak kaza sonrasında hem uçağın içi hem de çevresi yakından incelenir.
Neticede, iki dakikalık bir sürenin tahliye için yeterli olacağı düşünülür. Daha sonra bu süre 90 saniyeye, yani bir buçuk dakikaya indirilir.
1967 yılında bu kural resmiyet kazanır.
Ayrıca yakıt tanklarının izolasyonu, tahliye kaydıraklarının yapısı ve açılma süresi, iç aydınlatma, acil çıkış kapılarının sayısı ve konumu, uçak içinde kullanılan malzemenin muhtemel bir yangına karşı dayanıklılığı gibi daha bir çok konuda, emniyeti artırıcı kararlar alınır.
Yeni bir yolcu uçağı modeli geliştirildiğinde, gerekli iznin verilmesi için uçak tamamen dolu (yolcu + mürettebat) olarak bir yolcu tahliye denemesi yapılması şartı getirilir.
Yolcuların ne kadarının erkek, ne kadarının kadın ve hangi yaş grubundan olacakları belirlenir.
Gelgelelim, her ne kadar zaman içerisinde güncellense de FAA’in belirlediği tahliye kurallarının gerçek hayatla uyumsuz olduğu yönünde eleştiriler getirilir.
Zira yaşanan bazı kazalarda, uçak yolcuyla tam dolu olmasa bile tahliye süresinin 90 saniyenin çok ötesine geçtiği görülür.
Acil tahliye kurallarının, yıllar içerisinde insanların ortalama boy ve ağırlıklarının artması ve uçak koltuklarının iyice daralması gibi etkenlere göre güncellenmesi gündeme gelir.
Airbus A380 Tahliye Denemesi
Yakın geçmişteki en meşhur sertifikasyon denemesi, 27 Mart 2006 tarihindeki Airbus A380 tahliyesidir.
Deneme, Airbus’ın Hamburg’daki tesislerinde, karanlık bir hangarda gerçekleştirilmiştir.
Uçaktaki toplam 16 adet acil çıkış kapısından sadece sekiz tanesi kullanılmış; bunlardan hangilerinin açılacağı deneme öncesinde mürettebata söylenmemiştir.
853 adedi gönüllü yolcu ve 20 adedi mürettebat toplam 873 kişi, 78 saniyede uçaktan çıkmayı başarmıştır.
32 kişinin ufak tefek yaralanmayla atlattığı tahliye sırasında, sadece bir kişinin bacağı kırılmıştır.
Hem kişi sayısı hem de uçağın iki katlı olması bakımından, söz konusu A380 tahliyesi sivil havacılık tarihine geçmiştir.