TAV, Limak’ın Hisselerini Aldı, SAW’a Ortak Oldu

Bu yazı, Kokpit.aero‘nun özel izni ile yeniden yayımlanmıştır.

Limak hisselerini satın alan TAV Havalimanları Holding, Sabiha Gökçen Havalimanı’na (SAW) ortak oldu.

Limak’ın elindeki yüzde 40’lık hisseyi alan TAV, geçen yılı 18,5 milyon yolcu ile kapatan Sabiha Gökçen’i Malezyalı ortağı Malaysia Airport Holdings (MAH) ile birlikte yönetecek. Limak ise yapım çalışmaları devam eden Üçüncü Havalimanı Projesi’ne ağırlık verecek.

Geçen yıl sonunda, Hintli ortak GMR’nin yüzde 40’lık hissesi ile TAV Grubu da ilgilenmiÅŸti.

Ekonomik darboğaz yaşayan GMR, satışta tercihini diğer ortak Malezyalı MAH yönünde kullanmıştı.

GMR, geçtiÄŸimiz mayıs ayında elindeki hisselerin satışının 296 milyon dolara tamamlandığını açıklamıştı. GMR, MAH’a bir miktar borcunun da bu satışa mahsuben kapatıldığını belirtmiÅŸti. Yüzde 40 hissenin alımıyla birlikte halen MAH, Sabiha Gökçen’in yüzde 60 hissesini elinde bulunduruyor.

Sabiha Gökçen Havalimanı’nın kurulmasına 1987’de karar verilmiÅŸti.

Kurtköy’de hayata geçirilecek Ä°leri Teknoloji Parkı’nın (Ä°TEP) hem dünya ile baÄŸlantısının kurulması hem de Anadolu yakasının kargo ihtiyacı için projenin temeli 1998’de atıldı. Savunma Sanayi MüsteÅŸarlığı (SSM) tarafından yapılan havalimanı 550 milyon dolara mal oldu.

İlk Yıl Sadece 47 Bin Yolcu Kullandı

Açıldığı 2001’de sadece 47 bin yolcuya hizmet veren havalimanı uzun süre atıl kaldı.

2005’ten itibaren Pegasus Havayolları’yla birlikte Sabiha Gökçen’de trafik artmaya baÅŸladı. Ä°stanbul’a olan talibin yükselmesiyle birlikte özellikle düşük maliyetli havayolu ÅŸirketleri Sabiha Gökçen’i tercih etmesiyle yolcu sayısı hızla arttı.

Açıldığında atıl durumdaki 3,5 milyon yolcu/yıl kapasiteli terminal yetersiz duruma gelince, SSM 2007’de yap-iÅŸlet-devret metodu ile ihaleye çıktı. Büyük çekiÅŸmenin yaÅŸandığı ihalede açık artırmayı Limak-GMR-Malezya ortaklığı kazandı.

Toplam 1,9 milyar Euro+ KDV teklifi 20 yıl iÅŸletme için veren konsorsiyum, yıllık 25 milyon yolcu kapasiteli inÅŸaat için çalışmaları Mayıs 2008’de baÅŸladı.

25 Milyon Yolcu Kapasiteli Terminal

Temel atmanın ardından 18 ay içinde havalimanı inÅŸaatını tamlayan konsorsiyum, 250 milyon Euro’luk yatırımla 25 milyon yolcu/yıl kapasiteli terminali tamamladı. Toplam 320 bin metre kare kapalı alana sahip terminal ile 5 bin 350 araçlık otopark, 60 odalı otel de hizmete girdi. Halen havalimanında 120 adet check-in noktası ile 42 adet pasaport bankosu bulunuyor. Toplam 7 adetlik bagaj alım bandının saatlik kapasitesi ise 7 bin 5000 bavul.

Hem iç hem de dış hat operasyonunun tek binada toplandığı yeni terminal ile birlikte Sabiha Gökçen Havalimanı hızlı bir çıkış yakaladı. Pegasus’un ardından SunExpress, THY’nin alt markası AnadoluJet operasyonu ile büyüyen havalimanı, geçen yıl sonunda 18,5 milyon yolcuyu yakaladı. GeçtiÄŸimiz Ramazan Bayramı’nda ise havalimanı günlük 90 bin yolcuyu aÅŸtı.

Halen Sabiha Gökçen’e haftalık olarak 1376 tarifeli uçuÅŸ gerçekleÅŸtiriliyor. Gelen havayollarının yüzde 69’u Avrupalı, yüzde 25’i OrtadoÄŸulu ve yüzde 6’lık bölümü de Afrikalı ÅŸirketler oluÅŸturuyor.

Yeni Pist ve Terminal Yapılacak

Kategorisinde Avrupa’nın en hızlı büyüyen havalimanları arasında olan Sabiha Gökçen için projenin ikinci büyüme  aÅŸamasının baÅŸlaması planlanıyor.

Paralel pist ile uçak trafiğinin en az iki kat artırılması hedefler arasında. Plana göre toplam uzunluğu 3 bin 500 metre olacak piste Airbus A380 gibi büyük yolcu uçakları maksimum kalkış ağırlıkları ile havalanabilecek. Bölgede 25 milyon metre küplük dolga gerçekleştirilecek.

Aynı anda uçakların inip kalkabileceÄŸi paralel iki pistin arasına terminal inÅŸa edilecek. Uydu terminal sayesinde operasyonunu daha da artacağı Sabiha Gökçen’in kapasitesi yıllık 50 milyon yolcuya ulaÅŸacak. UçuÅŸ operasyonunun daha emniyetli yönetilmesi için ayrıca 115 metre yüksekliÄŸinde hava trafik kontrol kulesi de yapılacak.

Bakım Merkezi Oldu

Yolcu ve kargo operasyonunun yanı sıra Sabiha Gökçen Havalimanı aynı zamanda önemli bir bakım merkezi.

THY’nin müşteri uçaklarına hizmet verecek HABOM (Havacılık Bakım Onarım Merkezi) önümüzdeki yıllarda bölgenin en önemli MRO olarak adlandırılan uçak bakım tesislerinden biri oldu.

THY’nin ayrıca motor imalatçısı Pratt&Whitney ile birlikte açtığı TEC (Turkish Engine Center – Türk Motor Merkezi) de yolcu uçaklarının motor bakım iÅŸlemlerini gerçekleÅŸtiriyor.

Özel yatırım olan MyTechnic ise  60 bin metre kare kapalı alana sahip hangarı ile 2008’den bu yana uçak bakım hizmeti veriyor.

Sabiha Gökçen Havalimanı’nın Kurulmasına, 1987 Yılında Karar Verildi

1987: Ä°stanbul’un Anadolu yakasında Ä°leri Teknoloji Parkı (Ä°TEP) kurulması için düğmeye basıldı. Ä°TEP’in önemli bir parçası da havalimanı olacaktı. Meydanın inÅŸası için yapılan araÅŸtırmalarda Kurtköy bölgesinin uygun olduÄŸuna karar verildi.

1992: Bölgede kamulaştırma başladı.

1998: Sabiha Gökçen Havalimanı’nın temeli atıldı.

2000: Sabiha Gökçen’i iÅŸletmek üzere Savunma Sanayi MüsteÅŸarlığı’nın yüzde 96.4 oranında hissesine sahip,  Havaalanı Ä°ÅŸletme ve Havacılık Endüstrileri A.Åž. (HEAÅž) kuruldu.

2001: Havalimanı 550 milyon dolara mal oldu. İlk uçuş gerçekleştirildi.

2002: Havalimanı ilk yılını 47 bin yolcu ile tamamladı.

2005: İç hat pazarına giren Pegasus Havayolları, Sabiha Gökçen’den uçuÅŸlarına baÅŸladı.

2007: Havalimanına yapılan ihale ise 20 yıllık işletim ve yeni terminal inşa projesini 1,93 milyar Euro + KDV bedelle Limak-Malezya-GMR ortaklığı kazandı.

2008: Havalimanı iÅŸletmesi 1 Mayıs’tan itibaren konsorsiyumun kurduÄŸu Ä°SG ÅŸirketine devredildi. 3 Mayıs’ta yolcu kapasitesi 25 milyon/yıl olan terminalin temeli atıldı.

2009: Terminal hizmete 29 Ekim’de açıldı.

2010: Havalimanı yılı 2009’a göre yolcu sayısını yüzde 72 artırarak 11 milyon 129 bin yolcuya ulaÅŸtı.

2013: Bir önceki yıla göre yüzde 26 artış yakalayan Sabiha Gökçen’in yıl sonundaki yolcu sayısı toplamda 18 milyon 521 bin oldu. Sabiha Gökçen’de ortaklık yapısı deÄŸiÅŸti. Yüzde 20’lik hisseye sahip Hintli GMR Grubu, bu hisseleri yüzde 40’lı kontrol eden Malezyalı Malaysia Airport Holdings’e sattı. Böylelikle Malezyalıların hisse oranı yüzde 60’a çıktı. Limak Grubu yüzde 40’ta kaldı.

2014: Paralel pist, uydu terminal konusunda ihaleye çıkılmasına karar verildi. İhalenin hazırlığı DHMİ tarafından yapıldı.

Avrupa’nın En Hızlı Büyüyen Havalimanı Oldu

Sabiha Gökçen Havalimanı, açıldığı 2001 yılında 47 bin yolcu tarafından kullanıldı.

Özellikle yolcu sayılarında 2006’dan itibaren ciddi bir artış yaÅŸandı.

Bunda Pegasus Havayolları’nın tarifeli olarak iç hat ve sonrasında dış hat seferlerine baÅŸlamasının yanı sıra havalimanının özellikle düşük maliyetli havayolları tarafından kullanılması da etkiliydi.

YIL      İÇ HAT           DIŞ HAT        TOPLAM       BÜYÜME

(milyon)         (milyon)         (milyon)         (yüzde)

2007   2,528              1.191              3.720              27,6

2008   2.764              1,516              4,281              15,1

2009   4,547              2,092              6,639              52,3

2010   7,435              3,694              11,129           71

2011   8,704              4,420              13,124           17,3

2012   9,486              5,000              14,487           10

2013   11,928           6,593              18,521           26