Kaç Farklı Çeşit Türbülans Vardır?

Zaman zaman yanlış bir biçimde “hava boşluğu” olarak tâbir edilen türbülans, uçak yolculuklarının belki de en can sıkıcı şeylerinden bir tanesidir.

Özellikle nispeten kuvvetli türbülans esnasında yaşanan ani düşüş hissi, bir çok yolcunun yüreğini ağzına getirir.

Aslında türbülans, uçakların ani bir biçimde irtifa kaybetmesine sebep olan ve hava cebi ya da hava çalkantısı olarak da isimlendirilen atmosferik durumdur.

Havanın yatay hareketine rüzgâr; dikey hareketine ise türbülans denir.

Bir başka deyişle türbülans; irtifa, performans ve uçuş güvenliği yönlerinden uçak üzerinde önemli etkileri bulunan düzensiz hava akımlarıdır.

Uçağın rotası üzerinde yaşanan yukarı-aşağı hava hareketleri türbülansa yol açabilir.

Aşırı şiddetteki türbülans, yolcular ve kabin görevlileri için tehlike oluşturabilir.

2015 yılının Aralık ayında bir Air Canada uçağında 21 kişi ani türbülans sebebiyle yaralanmıştı.

Yine 2015 yılı içerisinde Doha-Manila seferini yapan bir Qatar Airways uçağı (Boeing 777-300ER), inişe 30 dakika kala türbülansa girmiş ve toplam 40 kişi yaralanmıştı.

2016 yılının Mayıs ayında bu kez Etihad Airways’in bir uçağının, Endonezya’nın başkenti Cakarta’ya inişi öncesinde türbülansa girmesi sonucu 31 kişi benzer akıbete uğramıştı.

Ülkemize baktığımızda ise, 9. Cumhurbaşkanımız merhum Süleyman Demirel’in bir yurt dışı seyahati dönüşünde yaşanan çok şiddetli türbülans, o tarihleri hatırlayanların hafızalarındaki tazeliğini hâlâ koruyor.

Bununla birlikte, her ne kadar rahatsız edici bir his olsa da türbülanstan korkmaya pek gerek yoktur.

Kaç Farklı Çeşit Türbülans Vardır?

Peki; uçakların maruz kaldığı türbülansın kaç farklı şekli vardır, biliyor musunuz?

Temelde, dört farklı türbülans tipi vardır:

1- Açık hava türbülansı (Clear air turbulence)

Bu tipteki türbülansların temel sebebi, çok yüksek seviyelerde bulunan ve tüm dünyası saran, jetstream adlı çok hızlı hava akımlarıdır.

Jetstream’lerin hızı ve yönü son derece ani bir biçimde değişiklik gösterebilir. Bu değişim sonucunda ortaya çıkan dairesel hava akımları, türbülansa yol açar.

Açık hava türbülansı, en tehlikeli türbülans türüdür zira uçaktaki hava durumu radarı tarafından tespit edilemez.

Gerek uçuş ekibi ve gerekse yolcular hazırlıksız yakalanabilir. Bu yüzden türbülans kaynaklı yaralanmaların büyük bir bölümü açık hava türbülansı sebebiyle meydana gelir.

2- Kuyruk türbülansı (Wake turbulence)

Bu tipteki türbülans, uçak kanatlarının uçlarında meydana gelen dairesel hava hareketi sonucu ortaya çıkar.

Özellikle geniş gövdeli uçakların arkasından gelmekte olan dar gövdeli uçaklar, bundan etkilenebilir.

3- Taşıyıcı türbülans (Convective turbulence)

Yeryüzünün eşitsiz bir biçimde ısınması sonucu meydana gelir.

Yükselen sıcak hava, rüzgârın hızı ve yönünde değişikliklere yol açar.

Uçuş planını yapan dispeçerler veya seyir esnasında bu tarz hava akımlarıyla karşılaşan pilotlar, rotayı bu tipteki türbülanslara girmeyecek şekilde ayarlar.

4- Dağ dalgası türbülansı (Mountain wave turbulence)

Kuvvetli rüzgâr akımlarının dağların tepesinden veya kenarlarından hızlı bir biçimde geçmesi sonucunda ortaya çıkar.

Bu tipteki türbülanslardan kaçınmak son derece kolaydır; zira dağların yeri bellidir.

Neticede, uçakla seyahat eden tüm yolculara, koltuklarında oturdukları süre boyunca emniyet kemerlerini bağlı tutmalarını tavsiye ediyoruz.