ACDM (Airport Collaborative Decision Making) Nedir?

Airport Collaborative Decision Making (ACDM) ya da Türkçe söylenişiyle “Havalimanı Ortaklaşa Karar Verme Mekanizması” nedir?

Eurocontrol, Helsinki Havalimanı’nın uyguladığı başarılı ACDM konsepti sayesinde işletme maliyetlerinden yılda yılda yaklaşık 4 Milyon Euro tasarruf ettiğini öne sürmekte.

Bu değerlendirmeye, Eurocontrol’ün havalimanı operatörü Finavia’nın ACDM’i devreye aldığı 2012 yılından beri sisteme olan yaklaşımını inceleyen bir çalışması neticesinde varıldı.

Operatörlerin ACDM sayesinde elde ettiği maddi tasarrufların yanı sıra konsept, aynı zamanda çevreye olan pozitif katkıları ile de biliniyor.

“Yapılan değerlendirme konsept ile ilgili gözlemlerimizi doğrular nitelikte, 2012 yılında sistemi devreye alırken sahip olduğumuz beklentilerle şu ana kadar elde ettiğimiz faydalar örtüşmekte” diyor Helsinki Havalimanı Genel Müdür Yardımcısı Heini Noronen-Juhola.

Ocak 2014 ve Ocak 2015 arasındaki dönemi kapsayan bu çalışma göstermektedir ki, ACDM konsepti Helsinki Havalimanı’nda bu dönemde uçak taksi sürelerini toplamda tam 60.000 dakika ya da bir başka ifadeyle 42 gün kadar azaltmıştır.

Benzer şekilde, rötarlar ile kaybedilen süre, 86.000 dakika yani 60 gün kadar azaltılmıştır.

Havalimanında ACDM uygulaması sonucunda ayrıca meydanda faaliyet gösteren havayollarının kısa taksi sürelerinden ötürü yılda 800 ton daha az jet yakıtı harcadığı ve uçaklarının körükleri terk edecekleri zamana dair daha detaylı ve gerçekçi bilgiler alabildikleri öğrenilmiştir.

Söz konusu 12 aylık dönemde, tüketiminin önüne geçilen 800 tonluk jet yakıtının normal şartlarda salacağı 2.600 ton karbondioksit ve 700 kilogram sülfür gazı da, yine bu sayede atmosferin sırtına yük olarak bindirilmemiş oldu.

“Tüm bu faydaları parasal anlamda ifade ettiğimizde ise havayolları yakıt sarfiyatından bu dönemde 650.000 Euro ve daha kısa süren veya engellenen rötarlar üzerinden de ilave 3.500.000 Euro tasarruf etmiş oldu” diyor Noronen-Juhola ve ekliyor:

“ACDM’in, havalimanı operatörü Finavia’ya sağladığı temel fayda ise, operasyonlarımızın daha öngörülebilir hale gelmesi ve bunun sonucunda da mevcut kaynaklarımızı ve altyapımızı eskisine nazaran daha verimli şekilde kullanabilmemiz oldu.”

Havalimanı otoritesi ayrıca ACDM sayesinde kış operasyonlarını ve buna paralel kar temizleme faaliyetlerini daha güvenli yürüterek, hava tarafı altyapısını daha verimli kullandıklarını ifade ediyor.

Helsinki Havalimanı 2012 yılında, ACDM’i devreye alan ilk İskandinav havalimanı olmuştu.

Şu anda Avrupa’da ACDM konseptini farklı seviyelerde uygulayan 35 havalimanı bulunuyor.

Bu konsepti tüm havalimanı operasyonu paydaşları kapsamında uygulayan havalimanı sayısı ise 16:

Berlin Schönefeld, Brüksel, Düsseldorf, Frankfurt, Helsinki, Heathrow, Gatwick, Madrid, Milan Malpensa, Münih, Paris CDG, Oslo, Roma Fiumicino, Stuttgart, Venedik ve Zürih havalimanları.

ACDM Nedir?

Amerika’daki tek hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı (Air Navigation Service Provider) konumundaki Amerikan Federal Havacılık İdaresi (FAA), 1995 yılında Ulusal Hava Sahası Sistemi kapsamındaki gecikmeler aşırı derecede artınca, gerçek zamanlı operasyonel kararların tüm hava sahasındaki etkilerinin çok farklı olabileceğini fark etmeye başlamıştı.

O yıllarda hava trafiği yönetimindeki bir çok anlık kararın, havayolları ile FAA arasında gerçek zamanlı bilgi paylaşımı ve işbirliği olmadan verildiğini ve bu durumun artık aşırı kalabalıklaşmış olan Amerikan hava sahasında ciddi sorunlara yol açtığını gören FAA, ilk etapta sadece kendisi ve havayolları arasında anlık operasyonel bilgi paylaşımı esasına dayanan gelişmiş bir karar verme mekanizması kurmaya karar verdi.

Böylece, Collaborative Decision Making (CDM) yani Ortaklaşa Karar Verme terimi ilk defa ortaya atılmış oldu.

FAA zaman içerisinde bu felsefenin, havalimanlarındaki körük pozisyonlarına kadar genişletilmesi gerektiğini düşünmüş, hava trafiği yönetimindeki bu iş birlikteliğinin havalimanı yüzey trafiği yönetiminde de uygulanmasının temelleri atılmış ve böylece Airport CDM (ACDM) konsepti ortaya çıkmıştır.

Bugün, Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı olan Eurocontrol’ün giderek geliştirmeye ve uygulamasını yaygınlaştırmaya çalıştığı en önemli projelerinden birisi de, işte bu ACDM konseptidir.

Eurocontrol’ün ACDM tanımı ise şu şekildedir:

ACDM, havalimanı operatörlerinin, havayollarının, yer hizmetleri firmalarının ve hava seyrüsefer hizmetleri sağlayıcısının nasıl çalıştıkları ve bilgi paylaştıkları noktasında hep birlikte daha şeffaf ve verimli çalışarak, daha doğru ve zamanında iletilen bilgilere dayanarak ve aynı operasyonel resme bakarak daha doğru karar vermelerine olanak tanıdıkları bir bilgi akış sistemidir.

ACDM’in Faydaları Nelerdir?

Sistemin asıl faydası kendisini, Eurocontrol tarafından yönetilen uçuş ağı seviyesinde göstermektedir.

Eurocontrol bünyesindeki hava trafiği akışı ve kapasite yönetimi sistemini besleyen ve herhangi bir havalimanından iletilen daha doğru bir kalkış (take-off) bilgisi aslında makro ölçekte tüm Avrupa hava sahasındaki kapasitenin daha etkin bir şekilde kullanılmasını, slotların daha verimli kullanılarak rötarların azaltılmasını ve sistemdeki tüm diğer havalimanlarının kaynaklarının daha verimli kullanılarak operasyonlarının tahmin edilebilirliğinin artırılabilmesini sağlayabilmektedir.

Dolayısıyla ACDM felsefesi havalimanının kendi operasyonlarını verimli hale getirdiği gibi aslında makro düzeyde bu verimlilik tüm Avrupa’nın hava sahasının daha etkili ve verimli kullanımına katkıda bulunuyor ki zaten uygulamanın çıkış noktası ve esas felsefesi de budur.

Ayrıca ACDM konsepti ACI tarafından ise şu şekilde tanımlanmış:

Havalimanındaki bir paydaş, bir noktada diğer paydaşların kullandığı tahminlerden daha doğru ve gerçekçi bir bilgiye sahip olabiliyor ve bu bilgi genellikle ondan etkilenebilecek paydaşlar ile paylaşılmıyor.

İşte ACDM bu bilginin paylaşılarak ortak bir farkındalık yaratılması anlamına geliyor.

Aşağıdaki tablo yardımıyla ACDM konsepti zihinlerde biraz daha somut hale getirilebilir:

[table id=23 /]

Son olarak, yine Eurocontrol verilerine göre Brüksel Havalimanı’nın ACDM uygulaması sayesinde kalkış yapan uçaklar için ortalama taksi süresini üç dakika, Paris Charles De Gaulle Havalimanı’nın iki dakika ve Münih Havalimanı’nın ise ortalama olarak %10 oranında azaltmayı başarabildiğini de hatırlatalım.