Bir arkadaşım sohbet esnasında sözü Türkiye’den Japonya’ya yapılan uçuşlara getirdi ve “Çin izin vermediği için, İstanbul – Tokyo seferlerinin Sibirya üzerinden yapıldığını ve bu yüzden yolun uzadığını” belirtti.
Uçuş izni konusu bir yana, acaba gerçekten öyle mi; yol uzuyor mu Sibirya’dan uçunca?
Evet, bir harita elde etmek amacıyla yeryüzünü bir düzlem üzerine aktardığımızda böyle görünebilir.
Yaygın olarak kullanılan haritalar, Gerardus Mercator adlı haritacı tarafından geliştirilen yönteme göre üretilir ve bunlar dünyanın küresel şeklini pek dikkate almaz.
Ancak dünyamız hemen hemen bir küre şeklindedir ve Mercator haritalarında yansıtıldığından çok farklıdır.
İstanbul – San Francisco Rotası (Şekil 1)
Neticede, uçakların Japonya’ya Sibirya üzerinden gidişi yolu uzatmak bir yana, tam tersine kısaltmaktadır.
Mesela Finnair, Uzakdoğu uçuşlarının reklamını yaparken sık sık bu duruma vurgu yapar ve “Avrupa’dan Uzakdoğu’ya gitmenin en kısa yolu” sloganını kullanır.
İstanbul – San Francisco Rotası (Şekil 2)
İstanbul ile San Francisco arasındaki en kısa rotanın iki farklı çizimi ile bu durumu çok daha iyi anlayabiliriz.
Şekil 1’de görüldüğü üzere, İstanbul’dan kalkan bir uçak San Francisco’ya en kısa bir biçimde gidebilmek için neredeyse Kuzey Kutbu üzerinden geçen bir rotayı takip etmek durumunda.
Oysa aynı rotayı Mercator yönetime göre hazırlanmış bir harita üzerinde çizseydik, karşımıza Şekil 2’deki gibi bir görünüm çıkacak ve işin aslını bilmeyen bir kişi tarafından, “uçaklar acaba neden yolu uzatıyor?” gibisinden sorgulanacaktı.
